Nghiêng mình cảm ơn tiền nhân -
Những người Thầy kiệt xuất và tận tụy của dân tộc!

1.Một ngày đầu Đông, từ thành phố mang tên Bác, Đoàn cán bộ tuyên giáo, dân vận cùng đội ngũ những người làm báo tiêu biểu của TP.HCM và Trung ương, trong đó có không ít những nhà báo trẻ đã lên đường tiến về Thủ đô Hà Nội với tinh thần hứng khởi, tự hào.

Lời bài hát “Dấu chân phía trước” như văng vẳng đó đây trên chuyến bay sớm: “Khi tôi còn là hạt bụi, người đã lên tàu đi xa…”. Nhưng lần này, những người làm báo trẻ có một chuyến đi xa đặc biệt - không phải để tìm đường hay đi xây những viên gạch đầu tiên như cha ông nữa mà để được tìm về, được khám phá cội nguồn báo chí cách mạng Việt Nam và hành trình khai phóng tri thức bền bỉ của lớp lớp những người đi trước.

Tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, đoàn đã kính cẩn dâng hoa viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam và cũng là người khai sinh, đặt nền móng cho nền báo chí Cách mạng Việt Nam.

Sau khi viếng Lăng, đoàn đã tham quan Nhà sàn Bác Hồ, ao cá, Phủ Chủ tịch và Bảo tàng Hồ Chí Minh - những địa điểm lưu giữ nhiều kỷ vật và dấu ấn thiêng liêng về cuộc đời, sự nghiệp của Người. Những câu chuyện về sự giản dị, dành trọn cuộc đời để lo cho vận mệnh nước non, đồng bào của Bác đã lay động trái tim những người sinh ra trong thời bình. “Vị thuyền trưởng” tài ba của nền cách mạng Việt Nam luôn từ chối những gì tốt nhất dành cho mình với lời nhắn nhủ: Lúc này đây, đất nước còn rất khó khăn, dân ta còn nghèo…

“

Hành trình về nguồn năm 2025 là dịp để những người làm báo TP.HCM tưởng nhớ, tri ân thế hệ đi trước, bồi đắp thêm niềm tự hào và trách nhiệm của người làm báo hôm nay".

Ông Tăng Hữu Phong, Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM

2. “Địa chỉ” đỏ thứ hai của chuyến về nguồn chính là Bảo tàng Báo chí Việt Nam tại phường Cầu Giấy, Hà Nội – được thành lập từ năm 2017 với sứ mệnh gìn giữ, tôn vinh và phát huy truyền thống tốt đẹp của các thế hệ người làm báo Việt Nam.

Tại đây, những người trẻ bồi hồi khi được “theo dấu chân xưa”- khám phá nhiều giai đoạn phát triển khác nhau (1865-1925, 1925-1945, 1945- 1954, 1954-1975 và 1975 đến nay) của tiến trình lịch sử báo chí Việt Nam bằng những dấu ấn đậm nét với hơn hàng chục ngàn tài liệu, hiện vật được trưng bày, trong đó có nhiều hiện vật rất quý giá.

Bảo tàng tái hiện một hành trình sống động của văn hóa, tri thức, của đấu tranh và phát triển, hiển hiện như những bài học quý giá, nhắc nhở những thế hệ sau phải tiếp nối, giữ gìn và phát huy. Cũng là cơ hội để những người trẻ hiểu sâu hơn về lịch sử và trách nhiệm nghề nghiệp, để mỗi tác phẩm không chỉ đơn thuần là thông tin mà còn mang giá trị nhân văn, truyền cảm hứng.

Với đội ngũ lãnh đạo, biên tập viên Tạp chí Khoa học Phổ thông – một trong những tờ tạp chí có lịch sử lâu đời tại Việt Nam (số đầu tiên ra ngày 1/9/1934) và vẫn tồn tại đến ngày nay - không còn gì đặc biệt, bất ngờ hơn khi được ngắm nhìn một trong những số tạp chí đầu tiên được trưng bày tại bảo tàng.

Chúng tôi, khi viết những dòng này, vẫn vẹn nguyên niềm tự hào, biết ơn bậc tiền nhân là kỹ sư hóa học Lâm Văn Vãng (1906 – 1988), nhà sáng lập kiêm chủ biên của tạp chí Khoa học Phổ thông từ những ngày đầu cho đến một giai đoạn sau ngày thống nhất đất nước. Chúng tôi biết ơn ông vì những gì ông đã để lại cho hậu thế cùng một sứ mệnh cao cả, đó là truyền bá tri thức khoa học chân chính đến với đông đảo công chúng, cũng là để góp phần xây dựng đất nước ngày càng văn minh, phát triển.

Để hôm nay cái tên "Khoa học phổ thông" vẫn bền bỉ tồn tại, mà theo lời nhà văn Trần Đình Ba trong bài viết “Khoa học Phổ thông – Khoa học vững trơ cầm đuốc rọi” thì “dẫu có những đoạn gập ghềnh, đứt quãng nhưng vẫn trở lại, kiên cường và đầy ý nghĩa - như một dòng chảy trí tuệ chưa từng tắt”.

“

Những gì ông cha để lại nhắc nhở chúng ta phải nâng niu, trân quý, phải học hỏi và giữ cho ngọn lửa nghề luôn bừng cháy bởi đó là nhiệt huyết và ý chí, là tinh hoa, là máu lẫn nước mắt của những người đã nằm xuống".

Nhà báo Bùi Hương, Phó tổng Biên tập Phụ trách, điều hành Tạp chí Khoa học phổ thông

3. Rời thủ đô Hà Nội, những bánh xe lại lăn về phía chiến khu Việt Bắc, đưa đoàn đến những vùng đất gắn liền với chặng đường lịch sử vẻ vang và mang đậm dấu ấn của báo chí Cách mạng Việt Nam. Những người làm báo trẻ đã lặng lẽ ngẫm suy khi đến thăm Khu di tích lịch sử quốc gia tại xã Phú Đình (trước đây là xóm Roòng Khoa, xã Điềm Mặc), tỉnh Thái Nguyên, nơi ra đời Hội Nhà báo Việt Nam vào ngày 21/4/1950, một dấu mốc trọng đại khẳng định vị trí, vai trò, bản lĩnh và tinh thần yêu nước của những người làm báo cách mạng trong thời kỳ kháng chiến.

Đứng tại nơi này, những người trẻ như được chứng kiến trước mắt mình hình ảnh những nhà báo chiến trường, những phóng viên vừa viết vừa chạy qua mưa bom bão đạn để kịp hoàn thành các bản tin, bài viết nóng hổi. Họ đã cùng nhau khẳng định sứ mệnh của báo chí cách mạng "là vũ khí tư tưởng sắc bén của Đảng, là tiếng nói của dân tộc và nhân dân".

Thay mặt thế hệ trẻ, nữ phóng viên trẻ Nguyệt Nhi – Báo Pháp luật TP.HCM đã phát biểu: “Giữa không gian xanh thẳm của núi rừng Thái Nguyên, lòng tôi dâng lên một niềm xúc động khó tả… Tôi hình dung ra cảnh các nhà báo cách mạng năm xưa từ khắp các chiến khu, áo còn vương bụi đường, cùng những sách, những bút, những máy ảnh còn nóng hổi lòng yêu nước và tinh thần nhiệt thành cách mạng đã cùng về đây, trong các gian nhà nhỏ để họp bàn, để ra đời tổ chức nghề nghiệp đầu tiên của người cầm bút cách mạng.

Từ mái nhà đơn sơ ấy, họ tỏa đi khắp các chiến trường, viết bằng mồ hôi, nước mắt và cả máu, để tham gia chiến đấu cùng với tất thảy đồng bào, chiến sĩ...”

Một khu Di tích quốc gia khác, Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng (ở xã Tân Thái, huyện Đại Từ, nay là xã Đại Phúc, tỉnh Thái Nguyên) do chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, chỉ thị Tổng bộ Việt Minh tổ chức thực hiện cũng là “địa chỉ đỏ” gây ấn tượng mạnh mẽ cho những người làm báo trẻ.

Được thành lập ngày 04/4/1949, ngôi trường mang tên bậc tiền nhân “học hành rất rộng, chí khí rất bền, đạo đức rất cao, cả đời chỉ phấn đấu cho dân được tự do, nước được độc lập” Huỳnh Thúc Kháng là nơi đào tạo lớp nhà báo đầu tiên và duy nhất của nền báo chí Cách mạng Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Được nghe, xem, đọc và cảm nhận những di sản mà tiền nhân đã để lại trong không gian ấm cúng của ngôi nhà mái lá nằm giữa đất trời mênh mông, khoáng đạt là một kỷ niệm không dễ quên với người làm báo trẻ hôm nay.

“

Chuyến đi lần này với những chặng đường, điểm đến mang dấu ấn thiêng liêng của báo chí cách mạng Việt Nam như là lời nhắc nhở, động viên người làm báo trẻ chúng tôi phải luôn phấn đấu, rèn luyện bản lĩnh và trình độ chuyên môn để tiếp tục phát huy mạnh mẽ hơn nữa tinh thần “bút sáng, lòng trong” tiếp nối từ các thế hệ đi trước”

Phú Cường, Biên tập viên Báo Giác Ngộ

4.Trong hành trình mang tính “chuyên đề” đầy độc đáo, được Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM bỏ nhiều tâm sức chọn lọc thì thác Bản Giốc và Khu di tích quốc gia Pác Bó tỉnh Cao Bằng cũng là những nơi để lại nhiều cảm xúc đặc biệt cho đoàn.

Hình ảnh hơn 100 con người thực hiện nghi thức chào cờ và cùng hát quốc ca tại cột mốc 836 (2), được cắm ngay chân thác Bản Giốc đã làm dậy nên những cảm xúc thiêng liêng trong trái tim những người con Việt. “Nơi đây vừa là ranh giới tự nhiên, vừa là biểu tượng chủ quyền khiến tôi cảm nhận rõ ràng sự gắn bó giữa đất nước và con người. Ngoài ra, không gian núi rừng Cao Bằng, với dòng Quây Sơn xanh thẫm cũng tạo nên những khoảnh khắc nghẹt thở về vẻ đẹp thiên nhiên và lịch sử hòa quyện” – một phóng viên trẻ thổ lộ.

“

Tiền nhân dạy chúng ta tinh thần kiên cường, lòng yêu nước và trách nhiệm với Tổ quốc. Chuyến đi nhắc nhở mỗi người rằng mỗi hành động, mỗi câu chuyện báo chí hôm nay đều phải kết nối với lịch sử, phải trân trọng quá khứ và truyền tải những giá trị bền vững cho thế hệ sau”

Nguyệt Nhi, Phóng viên Báo Pháp luật TP.HCM

Rời thác Bản Giốc, sau một chặng đường dài, trong ánh chiều tà mờ ảo, hữu tình, đoàn đã đến thăm Khu di tích quốc gia Pác Bó - nơi gắn liền với thời kỳ hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Bác trở về nước vào năm 1941 để lãnh đạo trực tiếp Cách mạng Việt Nam sau hơn 30 mươi năm bôn ba ra đi tìm đường cứu nước từ Bến Nhà Rồng. Đây cũng là nơi Bác sáng lập tờ Việt Nam Độc Lập, tờ báo cách mạng đầu tiên của nước nhà.

“

Chúng tôi không chỉ thụ hưởng những gì mà ông cha để lại mà phải viết tiếp bằng những điều tốt đẹp và làm cho ông cha tự hào về thế hệ trẻ hôm nay, rằng chúng tôi đã và đang làm tốt trách nhiệm của mình”

Ngọc Quý, Biên tập viên Trung tâm tin tức Đài truyền hình TP.HCM

Bên dòng suối Lê Nin trong vắt nằm dưới chân núi Các Mác hay trong hang đá gập ghềnh, các thành viên đã "vai kề vai", nắm chặt tay và hướng về ống kính để thu trọn những khoảnh khắc đắt giá cũng như để cùng nhau hướng về tương lai với một tinh thần, trách nhiệm đã được bồi đắp, minh định và soi rọi suốt hành trình về cội nguồn đặc biệt này.

Pác Bó cũng là điểm cuối của hành trình. Những người làm báo trẻ trở lại thành phố với những kỷ niệm khó quên, những bài học sâu sắc và lòng biết ơn vô hạn.

Xin nghiêng mình cảm ơn tiền nhân, những người Thầy kiệt xuất và tận tụy của dân tộc!

HÀNH TRÌNH VỀ VỚI CỘI NGUỒN CÁCH MẠNG

Từ ngày 11 đến 15/11/2025, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM tổ chức chuyến về nguồn tại 4 tỉnh thành (Hà Nội, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Cao Bằng) cho hơn 100 cán bộ tuyên giáo - dân vận, lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên tiêu biểu thuộc các cơ quan báo chí, xuất bản của TP và một số cơ quan báo chí Trung ương đóng trên địa bàn TP.HCM.

Lãnh đạo Đoàn gồm có ông Dương Anh Đức - Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM; ông Phạm Quý Trọng - Phó Vụ trưởng Vụ Địa phương 3 - Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Lê Văn Minh và ông Tăng Hữu Phong - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM; ông Trần Trọng Dũng - Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phụ trách phía Nam; ông Dương Vũ Thông - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo TP.HCM...

Ngoài những “địa chỉ đỏ” đã kể trên, Đoàn cũng đã đến thăm Khu di tích quốc gia đặc biệt An toàn khu “ATK” Định Hóa, Thái Nguyên. Đây là “Thủ đô kháng chiến”, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng, Chính phủ đã làm việc, lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp trong những năm 1946-1954. Địa điểm này cũng ghi dấu nhiều sự kiện quan trọng trong lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam, nơi đặt tòa soạn Báo Cứu quốc, nơi thành lập ngành nhiếp ảnh – điện ảnh Việt Nam, nơi đóng quân của Nhà xuất bản Sự Thật và Đài tiếng nói Việt Nam, nơi ra đời của Báo Quân đội Nhân dân và Báo Nhân dân số đầu tiên…

Đoàn đã dâng hoa, dâng hương tại Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đỉnh đèo De; dâng hoa, dâng hương tưởng niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại di tích Đồi Pụ Đồn, xã Phú Đình, Thái Nguyên.

Tại Tuyên Quang, đoàn cũng đã đến thăm Đình Tân Trào. Nơi đây, ngày 16 và 17/8/1945, Quốc dân Đại hội thông qua chủ trương tổng khởi nghĩa giành chính quyền của Đảng và 10 chính sách lớn của Việt Minh, bầu ra Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam - tức Chính phủ lâm thời do lãnh tụ Hồ Chí Minh làm Chủ tịch; tham quan Khu di tích An toàn khu Kim Quan, trong Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào, thăm các di tích hầm an toàn của Trung ương Đảng, Chính phủ thời kỳ 1953-1954….

NHỮNG "NGƯỜI THẦY" TRONG THỜI BÌNH

Không chỉ thể hiện tình cảm, trách nhiệm và lòng biết ơn đối với thế hệ đi trước, chuyến về nguồn còn là dịp để đội ngũ làm công tác tuyên giáo, dân vận và báo chí TP.HCM bồi dưỡng nhận thức chính trị, trau dồi nghiệp vụ, đạo đức người làm báo trong giai đoạn mới... Cũng là dịp để chia sẻ, lan tỏa tinh thần trách nhiệm, nghĩa tình với những địa phương nơi đoàn đến bằng những thông tin mới nhất và những món quà ý nghĩa và thiết thực nhất.

Chuyến đi, còn để các thành viên giao lưu, học hỏi lẫn nhau, một cơ hội tác nghiệp thực tế thú vị. Biên tập viên Phú Cường, báo Giác Ngộ chia sẻ: “Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Học ở trường, học ở sách vở, học lẫn nhau và học nhân dân”. Đôi khi, những người thầy lớn của cuộc đời không hẳn chỉ là những người gắn bó với chúng ta trên ghế nhà trường, những con người kiệt xuất, vĩ đại mà còn là những con người mang dáng dấp bình thường nhưng lại truyền cho chúng ta một cảm hứng rất lớn về tinh thần học và tự học.

Trong chuyến đi lần này, đối với tôi, những cô chú, anh chị tiền bối mà tôi có dịp lắng nghe, trò chuyện đều là những người thầy đặc biệt. Bằng trải nghiệm thực tế, bằng sự giản dị và chân thành, các cô chú, anh chị đã ít nhiều trao cho tôi một bài học cụ thể về nghề, cảm hứng đối với công việc mà chắc chắn, trong hành trình gắn bó với nghề báo trong hiện tại và tương lai, đó là những bài học vô cùng cần thiết và không dễ có cơ hội tìm thấy được”.

Bài: Vân Điển - Ảnh: Hoàng Hùng, Võ Cương