Nhiều góp ý để giải bài toán thủ tục về công nghệ trong ngành y TP.HCM

Tại tổ TP.HCM, nhiều đại biểu tập trung thảo luận vào vấn đề chuyển giao công nghệ — một chủ đề mà thực tiễn phát triển của TP.HCM, cũng như những bài học từ thời kỳ chống dịch COVID-19, cho thấy đòi hỏi cấp bách về sự thay đổi tư duy và cách tiếp cận chính sách.

“Tư nhân tự khắc biết dùng tiền của họ”

Đại biểu Nguyễn Tri Thức khi góp ý cho Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ, đã đặc biệt quan tâm đến lĩnh vực y tế.

Ông cho rằng trong ngành này, nhiều kỹ thuật, phương pháp hay phác đồ điều trị mới là kết quả nghiên cứu của một tác giả, một nhóm tác giả hoặc một bệnh viện, và nhu cầu chuyển giao cho các cơ sở y tế khác là rất lớn.

“Tương tự, các bác sĩ ở tuyến Trung ương muốn chuyển giao kỹ thuật mổ cho bác sĩ tuyến dưới, theo phương thức ‘cầm tay chỉ việc’ rất vô tư. Tuy nhiên, nếu áp theo quy định cứng của luật hiện hành thì sẽ vướng. Do đó cần quy định rõ hơn về quyền sở hữu và cơ chế chuyển giao công nghệ trong y tế, để tạo thuận lợi cho việc phổ biến kỹ thuật tiên tiến xuống tuyến dưới”, đại biểu Nguyễn Tri Thức nói.

Ông cũng đề xuất cần có chính sách hỗ trợ đặc thù để khuyến khích chuyển giao công nghệ trong y tế, không chỉ dừng ở ưu đãi thuế mà còn ở các biện pháp hỗ trợ cụ thể khác.

Vướng mắc ở khâu thẩm định công nghệ

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan thì chỉ ra vướng mắc ở khâu thẩm định công nghệ. Theo bà, khi các thiết bị, công nghệ mới từ nước ngoài chuyển về Việt Nam, trong hội đồng thẩm định chỉ có rất ít người thực sự hiểu rõ chuyên môn, còn lại thì “biết gì mà thẩm định”.

“Thực tế như thế chỉ khiến mọi thứ thêm một tầng nấc hành chính, rồi lại phát sinh tiêu cực”, bà Lan nói. Theo đại biểu, trong khi công nghệ cao chủ yếu nhập khẩu từ nước ngoài, thì doanh nghiệp trong nước lại phải vượt qua hàng loạt thủ tục phức tạp.

Bà thừa nhận có trường hợp lợi dụng để nhập công nghệ rác hoặc công nghệ lạc hậu, nhưng cho rằng luật nên tập trung siết chặt ở khu vực doanh nghiệp nhà nước, nơi sử dụng ngân sách công, thay vì đánh đồng tất cả.

“Đòi hỏi nhiều loại giấy chứng nhận như thế tư nhân họ không cần đâu. Tự họ khắc biết dùng tiền của họ”, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nói, và nhấn mạnh rằng khi hoàn thành đủ thủ tục thì công nghệ đã lạc hậu mất rồi.

“Máy thì trùm mềm, bác sĩ đi tù, người dân qua Singapore chữa bệnh”

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan dẫn ví dụ một bệnh viện từng được xem là “bài học rất đau đớn của ngành y”.

Theo bà, bệnh viện này cần sử dụng một kỹ thuật y học mới mà trong nước chưa có, nên đã đặt mua thiết bị từ nước ngoài.

Chi phí điều trị bằng thiết bị này được tính khoảng 20 triệu đồng mỗi lần. Tuy nhiên, sau đó công an lập chuyên án và cấm sử dụng máy, với lý do cho rằng “giá đắt”.

“Tôi xin hỏi, có cơ sở pháp lý nào để nói 20 triệu là đắt? So với 200 triệu để đi Singapore chữa bệnh thì vẫn rẻ hơn chứ?”, bà Lan đặt vấn đề.

Bà cho biết, kết cục là thiết bị bị phủ vải trùm mềm, bác sĩ liên quan phải đi tù, còn người dân thì tiếp tục sang Singapore chữa bệnh.

Theo bà, đó là ví dụ điển hình cho cách làm luật xa rời thực tiễn, khiến người thực hành y tế sợ trách nhiệm và không dám đổi mới.

Phải tính tới thực tế để làm luật

Từ những câu chuyện cụ thể trên, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan đề nghị quá trình xây dựng luật phải xuất phát từ thực tiễn, từ thị trường và từ nhu cầu thương mại hóa, hiện thực hóa các chủ trương chuyển giao công nghệ.

Bà nhấn mạnh: cần giảm thủ tục, giấy tờ trong hồ sơ nghiên cứu của các nhà khoa học trong nước, tạo điều kiện để họ có thể đưa kết quả ra ứng dụng.

“Tôi hơi thất vọng về Luật Chuyển giao công nghệ. Tôi thấy đây vẫn là một văn bản mang tính hành chính hóa, và coi chừng sau khi ban hành lại còn trói tay trói chân thêm nữa”, bà Lan nói.

Bà đề nghị nghiên cứu cách làm của các bệnh viện tư nhân, vốn năng động và linh hoạt hơn trong việc tiếp nhận công nghệ, để áp dụng vào hệ thống công lập, giúp “anh em có thể làm mà không sợ bị kết luận là vụ lợi”.

Thành Minh