Kỳ vọng xây dựng tổ hợp logistics đa phương thức kết hợp trung tâm chuỗi cung ứng toàn cầu

Định hướng phát triển của siêu đô thị TP.HCM

Dự thảo báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 xác lập mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững, dựa trên đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tri thức, sáng tạo, có khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Trong đó, cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải được xác định là mắt xích quan trọng trong hành lang logistics trọng điểm quốc gia và khu vực. Bên cạnh đó, trung tâm chuỗi cung ứng toàn cầu Phú Mỹ ra đời đã tối ưu toàn bộ quy trình hậu cần cho hoạt động cung ứng, xuất nhập khẩu cho khu vực này.

Với ý nghĩa đó, trong chuỗi hoạt động trước thềm Đại hội đaị biểu Đại hội Đảng - ngày 12/10 - Đoàn đại biểu dự Đại hội Đảng bộ TP. HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đã có đến tham quan, làm việc tại cảng quốc tế Gemalink thuộc hệ sinh thái cảng - logistics, nằm trong cụm cảng biển Cái Mép-Thị Vải và Khu công nghiệp (KCN) chuyên sâu Phú Mỹ 3.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP.HCM Nguyễn Văn Thọ, tham quan các công trình, mô hình kinh tế, văn hóa – xã hội, quốc phòng – an ninh tiêu biểu trên địa bàn TP.HCM với mục tiêu để các đại biểu có góc nhìn thực tế về sự phát triển của TP.HCM trong những năm qua. Qua đó, tư duy, tầm nhìn dài hạn gắn với định hướng phát triển của thành phố trong tương lai.

Tại cảng Germalink, các đại biểu được tham quan quy mô khổng lồ của tàu biển Evegreen - thuộc nhóm tàu chở hàng lớn nhất thế giới với sức chứa tới 18.000 container loại 20 feet - đang neo đậu, bốc dỡ hàng hóa.

Trực tiếp dẫn đoàn tham quan cảng, ông Cao Hồng Phong, Phó Tổng Giám đốc cảng Germalink vui mừng thông tin, ngày 1/10, cụm cảng Cái Mép - Thị Vải được công nhận là một trong bảy cụm cảng container có hiệu quả khai thác hàng đầu toàn cầu trong tổng số 400 cảng container thế giới.

Theo vị đại diện cảng Gemalink cho hay, năm 2024 cảng đạt sản lượng gần 2 triệu TEU, nâng tổng sản lượng hàng hóa qua cảng sau 4 năm lên hơn 6 triệu TEU. Theo quy hoạch do Cục Hàng hải Việt Nam và Bộ Xây dựng đề xuất, cầu cảng Gemalink sẽ được kéo dài thêm khoảng 390m về phía hạ lưu, nối liền với tuyến bến cảng Cái Mép Hạ, giúp tăng năng lực tiếp nhận tàu hàng và khai thác hiệu quả hơn tuyến bến mặt biển.

Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Thảo Nhi, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ, chủ đầu tư KCN chuyên sâu Phú Mỹ 3 cho biết, KCN chuyên sâu Phú Mỹ 3 có vị trí thuận lợi khi gần cảng biển nước sâu Cái Mép - Thị Vải, các tổ hợp hóa dầu Long Sơn, Nhà máy sản xuất PP và Kho ngầm chứa khí hóa lỏng LPG của Hyosung, đặc biệt là rất gần với kho cảng hàng lỏng của PVgas và hệ thống kho cảng của khu Logistics Cái Mép Hạ.

Với lợi thế sẵn có, khu công nghiệp này là vùng hấp dẫn phát triển công nghiệp không chỉ thu hút các ngành công nghiệp sử dụng nguyên liệu LNG/LPG mà còn có thể thu hút nhiều các ngành công nghiệp sản xuất nhựa, hóa chất, nguyên vật liệu cơ bản, các ngành sản xuất sau hóa dầu, các ngành sử dụng nguyên nhiên liệu là hàng lỏng.
Cũng với lợi thế này, KCN chuyên sâu Phú Mỹ 3 đã phát triển Trung tâm chuỗi cung ứng toàn cầu Phú Mỹ, trong đó có hệ sinh thái logistics toàn diện với Cảng cạn Phú Mỹ quy mô 38 ha gồm: 6 bến cảng hiện đại, depot và bãi container thông minh, kho ngoại quan, kho hóa chất…

Trung tâm chuỗi cung ứng toàn cầu Phú Mỹ ra đời không chỉ tạo ra một hệ sinh thái hoàn chỉnh mà còn tối ưu quy trình xuất nhập khẩu hàng hóa cho cả khu vực này. Trong đó, cảng cạn Phú Mỹ bao gồm 6 bến cảng có tổng chiều dài lên đến 600 m (trong giai đoạn 1), là cảng cạn đầu tiên của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (cũ) và cũng là cảng cạn lớn nhất TP.HCM với đầy đủ hệ thống hạ tầng cầu cảng, kho bãi, depot container rỗng, trang thiết bị khai thác hiện đại...; cung cấp các giải pháp logistics toàn diện, trọn gói, đa phương thức.
Tại Trung tâm chuỗi cung ứng toàn cầu Phú Mỹ, DN có thể thực hiện toàn bộ các dịch vụ hậu cần như xếp dỡ, kiểm đếm hàng hóa, trung chuyển container, sửa chữa và bảo trì, kho bãi, nhập kho ngoại quan, vận chuyển… Có thể nói đây hiện là trung tâm logistics hoàn thiện đầu tiên của Việt Nam, giúp tối ưu kết nối các vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Hình thành tổ hợp logistics đa phương thức

Trong khi đó, TP.HCM tích cực hoàn thiện Đề án phát triển, hiện đại hoá Cảng cửa ngõ quốc tế Cái Mép - Thị Vải. Hệ thống cảng biển này kết hợp với Cảng hàng không quốc tế Long Thành để trở thành trung tâm logistics tầm cỡ quốc tế trong tương lai.

Đây là đề án được cấp ủy – chính quyền tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) xây dựng từ đầu năm 2023, lấy ý kiến các bộ, ngành, hoàn thành dự thảo và trình Thủ tướng hồi tháng 4/2025. Sau khi sáp nhập 3 địa phương trở thành TP.HCM hiện nay, đề án tiếp tục được cập nhật để phù hợp với tình hình thực tế.

Tại buổi làm việc do Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP.HCM Nguyễn Văn Thọ chủ trì về Đề án phát triển, hiện đại hoá Cảng cửa ngõ quốc tế Cái Mép - Thị Vải chiều 7/10, đơn vị tư vấn xây dựng Đề án đã nhấn mạnh mục tiêu phát triển Cái Mép – Thị Vải thành cảng cửa ngõ, trung chuyển quốc tế gắn với khu thương mại tự do, đồng thời kết nối với Cần Giờ và Long Thành để tạo nên chuỗi logistics liên tục từ biển lên không và ngược lại.

Theo đơn vị tư vấn, hệ thống cảng sẽ khai thác lợi thế là cảng biển quốc gia loại đặc biệt, đủ khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn, thuận lợi cho các tuyến hàng hải quốc tế Á – Âu và Á – Mỹ.
Đề án đề xuất phát triển khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ, thiết kế hệ sinh thái logistics hoàn chỉnh, thu hút nhà đầu tư chiến lược và nâng cao năng lực trung chuyển quốc tế.

Mạng lưới cảng - cảng hàng không - khu FTZ khi kết nối sẽ gia tăng giá trị chuỗi cung ứng, giảm chi phí logistics và rút ngắn thời gian vận chuyển hàng xuất khẩu đi biển xa hay trung chuyển.
Về tiến độ và phân kỳ, đề án chia làm hai mốc chính. Giai đoạn đến năm 2030 tập trung thu hút hàng xuất khẩu đi biển xa, phát triển trung chuyển container, mời gọi các hãng tàu lớn và triển khai thí điểm chính sách ưu đãi để nâng tỷ lệ hàng trung chuyển.

Giai đoạn từ 2030 đến 2050 đặt trọng tâm hoàn thiện hạ tầng cảng biển hiện đại, thân thiện môi trường, mở rộng khu thương mại tự do gắn với đô thị cảng biển, nâng tỷ lệ hàng trung chuyển quốc tế lên mức cao hơn, đồng thời hoàn thiện hạ tầng giao thông liên vùng và luồng hàng hải hai chiều.
Theo đánh giá, kết nối với Cảng Hàng không quốc tế Long Thành được nhìn nhận là nhân tố then chốt để hình thành tổ hợp logistics đa phương thức.

Sự phối hợp giữa cảng biển có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn với cảng hàng không quốc tế năng lực xử lý hàng không cargo lớn sẽ tạo lợi thế cạnh tranh khi phục vụ các hành lang thương mại xuyên lục địa, đặc biệt các tuyến cần giao nhận nhanh hoặc hàng giá trị cao.

Mô hình này không chỉ tăng công suất trung chuyển mà còn góp phần thu hút FDI, phát triển dịch vụ logistics giá trị gia tăng và mở rộng sân chơi cho các nhà cung cấp dịch vụ chuỗi cung ứng.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP.HCM Nguyễn Văn Thọ tại cuộc họp Đề án phát triển, hiện đại hoá Cảng cửa ngõ quốc tế Cái Mép - Thị Vải kể trên cũng lưu ý đơn vị tư vấn rà soát, cập nhật dữ liệu sau hợp nhất ba địa phương; làm rõ công năng và khối lượng hàng trung chuyển hiện tại của Cần Giờ và Cái Mép – Thị Vải. Đồng thời, đánh giá năng lực đáp ứng khi nâng cấp cảng lên tầm quốc gia, quốc tế.

Ông Nguyễn Văn Thọ cũng yêu cầu đơn vị tư vấn làm rõ từng nhóm giải pháp, nhằm đảm bảo đề án không chỉ có tầm nhìn mà còn có cơ sở triển khai thực tế, phù hợp chủ trương, chính sách Trung ương và định hướng phát triển của TP.HCM.

Huyền Trang