TP.HCM ứng dụng công nghệ GIS trong công tác quản lý di sản

Đây là một bước tiến quan trọng trong việc đưa công nghệ thông tin địa lý (GIS) vào quản lý di sản văn hóa, đất đai và hạ tầng, đáp ứng nhu cầu thực tiễn của thành phố trong công cuộc hiện đại hóa quản lý đô thị và phát triển không gian văn hóa đặc thù.

Công viên Lịch sử - Văn hóa dân tộc là công trình trọng điểm với diện tích hàng trăm héc-ta, mang sứ mệnh giáo dục về truyền thống lịch sử, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa dân tộc. Tuy nhiên, quy mô rộng lớn cùng sự đa dạng của công trình và di sản khiến công tác quản lý gặp nhiều khó khăn: dữ liệu phân tán, thiếu đồng bộ, khó khai thác và hạn chế trong kết nối với quy hoạch đô thị.

Nhiệm vụ nghiên cứu do Trung tâm Ứng dụng Hệ thống Thông tin Địa lý TP.HCM chủ trì, ông Huỳnh Văn Thọ làm chủ nhiệm, đã lựa chọn ứng dụng GIS như một giải pháp toàn diện nhằm giải quyết những thách thức này.

Trong 15 tháng triển khai, nhóm nghiên cứu đã xây dựng thành công cơ sở dữ liệu GIS gồm 20 lớp thông tin, bao phủ từ công trình, giao thông, cây xanh đến các yếu tố văn hóa phi vật thể như lễ hội, nghệ thuật dân gian. Đây là lần đầu tiên toàn bộ dữ liệu phong phú của công viên được số hóa, tích hợp và quản lý tập trung. Đồng thời, hệ thống phần mềm GIS được phát triển với 13 nhóm chức năng, nổi bật ở khả năng quản lý đất đai, công trình, quảng bá du lịch qua bản đồ số và đặc biệt là mô hình hóa 3D/360 độ để tái hiện công trình tiêu biểu. Tính năng này không chỉ giúp trực quan hóa dữ liệu mà còn mở ra tiềm năng lớn trong phát triển du lịch thông minh.

Theo báo cáo, hệ thống GIS cho phép Ban quản lý công viên dễ dàng tra cứu, cập nhật dữ liệu, đồng thời tạo cơ sở khoa học cho công tác quy hoạch, bảo tồn và phát triển. Hệ thống cũng được thiết kế để tích hợp với kho dữ liệu GIS dùng chung của TP.HCM, góp phần vào mục tiêu xây dựng đô thị thông minh, đồng thời quảng bá di sản Việt Nam ra thế giới.

Tại phiên họp, các thành viên Hội đồng đều ghi nhận nỗ lực nghiên cứu nghiêm túc, từ việc khảo cứu công nghệ, xây dựng cơ sở dữ liệu, phát triển phần mềm cho đến tạo lập mô hình 3D, mọi hạng mục đều đạt yêu cầu cả về tiến độ lẫn chất lượng.

Nhiều ý kiến cho rằng điểm nổi bật của nhiệm vụ không chỉ nằm ở tính chính xác và toàn diện của hệ thống dữ liệu mà còn ở khả năng ứng dụng ngay vào thực tế. Hệ thống GIS không dừng lại ở mức nghiên cứu mà đã được phát triển thành phần mềm có bản quyền, được Cục Bản quyền tác giả cấp chứng nhận. Điều này khẳng định giá trị khoa học lẫn pháp lý của sản phẩm, đồng thời mở ra cơ hội triển khai rộng rãi trong quản lý đô thị và bảo tồn di sản tại TP.HCM.

Một số ý kiến phản biện tập trung vào việc tiếp tục tối ưu giao diện, nâng cao trải nghiệm người dùng và tăng cường tính mở để có thể tích hợp thêm nhiều nguồn dữ liệu khác trong tương lai. Hội đồng cũng đề nghị nhóm nghiên cứu duy trì hỗ trợ kỹ thuật cho Ban quản lý Công viên Lịch sử - Văn hóa Dân tộc, đồng thời xem xét mở rộng ứng dụng sang các công viên, khu di tích khác của thành phố.

Bên cạnh giá trị ứng dụng, Hội đồng cũng đánh giá cao việc dữ liệu GIS được tích hợp sẽ bổ sung cho kho dữ liệu dùng chung của thành phố, phục vụ nghiên cứu và quy hoạch đô thị, đồng thời góp phần vào tiến trình xây dựng đô thị thông minh. Về mặt kinh tế - xã hội, hệ thống hứa hẹn nâng cao chất lượng dịch vụ, gia tăng sức hút du lịch và thúc đẩy phát triển bền vững.

Hội đồng khuyến nghị nhóm nghiên cứu tiếp tục hỗ trợ Ban quản lý trong giai đoạn vận hành, bảo trì và nâng cấp hệ thống. Việc tích hợp thêm dữ liệu quy hoạch, giao thông, du lịch được xác định là hướng đi quan trọng để phát huy tối đa hiệu quả và biến hệ thống thành nền tảng công nghệ phục vụ lâu dài cho công tác quản lý di sản.

Từ nền tảng này, việc nhân rộng mô hình GIS sang các công viên, khu di tích, không gian văn hóa khác của thành phố hoàn toàn khả thi. Điều đó không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý, mà còn giúp văn hóa - lịch sử Việt Nam đến gần hơn với cộng đồng và bạn bè quốc tế, thông qua những công cụ trực quan, hiện đại và giàu sức sống.

Hà Lam