Thông tin khoa học và công nghệ được coi là 'huyết mạch' của quá trình phát triển kinh tế số
Nhiều chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và doanh nghiệp đã khẳng định vị thế then chốt của thông tin khoa học công nghệ trong tiến trình chuyển đổi số và phát triển kinh tế - xã hội.
Ngày 29/8, tại TP.HCM, ĐHQG TP.HCM và Tạp chí Một Thế Giới tổ chức Hội thảo "Vai trò của thông tin khoa học công nghệ trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội".
Vai trò then chốt của thông tin khoa học công nghệ
Tại hội thảo, ông Huỳnh Thành Đạt - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - nhấn mạnh vai trò của ngành Tuyên giáo và Dân vận trong việc tham mưu, chỉ đạo, định hướng, đồng thời tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước nhằm củng cố niềm tin, tạo sự thống nhất trong Đảng và sự đồng thuận trong nhân dân.
Ông Huỳnh Thành Đạt đánh giá cao ý nghĩa thời sự và chiến lược của hội thảo, gắn với mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn 2045, trong đó thông tin khoa học - công nghệ được coi là "huyết mạch" của quá trình phát triển kinh tế số, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
Cũng tại hội thảo, ông Vũ Hải Quân - Giám đốc ĐHQG TP.HCM - nhấn mạnh vai trò then chốt của thông tin khoa học - công nghệ trong sự phát triển kinh tế - xã hội và quá trình chuyển đổi số quốc gia. Ông Quân khẳng định ĐHQG TP.HCM luôn coi trọng việc đào tạo, nghiên cứu trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI), khoa học dữ liệu, công nghệ bán dẫn, công nghệ sinh học, năng lượng xanh và kinh tế số.
Còn theo ông Trần Văn Tùng - Chủ tịch Hội Thông tin khoa học và công nghệ Việt Nam, thông tin khoa học và công nghệ không chỉ là tri thức, mà còn là nguồn lực, chất xúc tác quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển đất nước. Do đó, theo Chủ tịch Hội Thông tin khoa học và công nghệ Việt Nam, hội thảo lần này được kỳ vọng mở ra cơ hội phát triển mạnh mẽ cho ngành thông tin khoa học và công nghệ, đồng thời tạo nền tảng cho những đổi mới mang tính đột phá
Đầu tư mạnh hơn cho phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu
Theo GS.TS Võ Xuân Vinh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh, Đại học Kinh tế TP.HCM, Bộ chính trị vừa mới ban hành Nghị quyết 57. Đây là lúc thích hợp để đánh giá vai trò thông tin với sự phát triển kinh tế xã hội.
Nghị định 11/2014 đã xác định vai trò thông tin khoa học. Thông tin có vai trò tạo ra động lực tăng trưởng, nâng cao sức mạnh cạnh tranh, giải quyết các thách thức xã hội, thúc đổi chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.
Thời gian qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã đầu tư lớn để phát triển thông tin khoa học công nghệ quốc gia. Nhiều kết quả, cơ sở dữ liệu đã được đưa lên cổng thông tin. Tuy nhiên, so với các tổ chức quốc tế thì những gì Việt Nam làm còn khiêm tốn. Do vậy, cần đầu tư để tận dụng, ứng dụng tốt hơn các nguồn thông tin giá trị như thông tin một cách nhanh chóng hữu ích.
Từ đó, GS.TS. Võ Xuân Vinh đưa ra một số giải pháp: Đầu tư mạnh hơn cho phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu, tích cực ứng dụng AI để việc tiếp cận khai thác thông tin dễ dàng. Kết nối Nhà nước - Doanh nghiệp - Viện trường trong hoạt động khoa học công nghệ cũng như chia sẻ nguồn lực - tính tương hỗ cao trong kết nối, chia sẻ thông tin khoa học công nghệ. Phát triển và hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về khoa học công nghệ: về hoạt động khoa học công nghệ và về kết quả khoa học công nghệ.
Trong tham luận về "Quản lý và khai thác nguồn lực thông tin phục vụ nghiên cứu khoa học và nâng cao năng lực công bố quốc tế tại ĐHQG TP.HCM", ThS Huỳnh Thị Mỹ Phương - Giám đốc Thư viện Trung tâm ĐHQG TP.HCM - nhấn mạnh tầm quan trọng của thông tin và dữ liệu đối với nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, giao tiếp học thuật và quá trình ra quyết định. Bà Phương chỉ ra rằng lượng thông tin khổng lồ hiện nay dễ dẫn đến quá tải, do đó cần sự quản lý tập trung để định hướng, đánh giá và đảm bảo độ tin cậy dữ liệu.
Hiện ĐHQG TP.HCM đang xây dựng hệ thống thư viện hợp nhất, cung cấp nguồn lực thông tin học thuật phục vụ toàn bộ cán bộ, giảng viên, sinh viên; đồng thời áp dụng phần mềm quản lý tập trung, tích hợp nhiều nền tảng như quản lý tài nguyên số, tìm kiếm tập trung và truy cập dữ liệu, giúp kết nối và phát huy sức mạnh tổng hợp của các nguồn lực thông tin.
Ứng dụng AI trong phát triển hạ tầng đô thị
Trong phiên thảo luận về những công nghệ chiến lược của kỷ nguyên vươn mình, TS Nguyễn Văn Đắng - Phó tổng giám đốc Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) - nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyển đổi số và AI trong phát triển hạ tầng đô thị và xây dựng TP.HCM thành đô thị thông minh.
TS Nguyễn Văn Đắng cho biết SAWACO đã số hóa toàn diện hệ thống quản lý cấp nước, ứng dụng AI trong chăm sóc khách hàng, đào tạo nhân sự để nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thất thoát nước.
Trong nhiều năm qua, SAWACO đã chủ động xây dựng hệ thống dữ liệu cấp nước, giúp điều phối nguồn nước tiêu thụ giữa các khu vực dân cư và nhà máy theo từng thời điểm.
Hệ thống quản lý số hóa toàn diện, giám sát từ xa theo thời gian thực đã giúp giảm tỷ lệ thất thoát nước xuống mức thấp chưa từng có. Đây là "quả ngọt" sau nhiều năm kiên định với chiến lược chuyển đổi số.
"AI đã được áp dụng trong dịch vụ chăm sóc khách hàng, giúp tăng tốc độ xử lý, nâng cao độ chính xác và sự hài lòng của người dân. Chúng tôi liên tục tổ chức các khóa đào tạo về chuyển đổi số và AI để áp dụng trực tiếp vào công việc hằng ngày, nâng cao hiệu quả sản xuất và cung cấp nước", ông Nguyễn Văn Đắng chia sẻ.