Xe hybrid cắm sạc: Bước ngoặt chiến lược hay cú “tụt dốc” của ô tô Trung Quốc?

Trung Quốc – quốc gia sản xuất xe điện lớn nhất thế giới – đang ồ ạt đưa ra thị trường quốc tế dòng xe hybrid cắm sạc (PHEV), loại xe có thể vận hành bằng cả pin điện lẫn xăng. Số liệu cho thấy, trong khi xuất khẩu xe thuần điện (EV) của Trung Quốc bắt đầu chững lại, thì lượng PHEV bán ra lại tăng nhanh chóng.

Lý do Trung Quốc chọn “cửa ngách”

Theo các chuyên gia, động thái này phản ánh một bước chuyển chiến lược rõ rệt. Ở nhiều thị trường mới nổi, nơi hạ tầng trạm sạc còn nghèo nàn hoặc chính sách khuyến khích EV chưa hấp dẫn, PHEV trở thành giải pháp hợp lý. “Xe hybrid cắm sạc giúp các hãng Trung Quốc cạnh tranh tốt hơn về giá, phạm vi di chuyển và hiệu suất”, ông Bill Russo – CEO công ty tư vấn Automobility – nhận định.

Tại thị trường nội địa, PHEV cũng đang trở thành “át chủ bài” của nhiều thương hiệu lớn như BYD, Omoda & Jaecoo, Li Auto, Geely, Chery hay MG. Những hãng xe này không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn tích cực xuất khẩu, coi PHEV như cây cầu nối để tiếp cận thị trường toàn cầu.

PHEV: giải pháp linh hoạt nhưng không hoàn hảo

Về bản chất, PHEV kết hợp cả động cơ điện và động cơ đốt trong. Với quãng đường ngắn, xe có thể vận hành hoàn toàn bằng điện, sạc tại nhà mà không cần tới trạm xăng. Còn với hành trình dài, chỉ cần đổ đầy bình xăng, xe sẽ tránh được “ác mộng” hết pin dọc đường – hạn chế lớn nhất của EV.

Điểm mạnh của PHEV thể hiện rõ ở các đô thị đông đúc, nơi xe thường chạy ở tốc độ thấp và dừng đèn đỏ liên tục. Khi đó, xe gần như chỉ dùng điện, tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải.

Tuy nhiên, PHEV lại được xem như một giải pháp tạm thời trong lộ trình tiến tới xe thuần điện. Do phải “nhồi nhét” cả hai hệ thống động cơ, giá thành PHEV thường cao hơn, cấu trúc phức tạp, dễ phát sinh lỗi kỹ thuật. Người dùng cũng đối diện chi phí sửa chữa và thay thế linh kiện không nhỏ.

Thách thức về độ tin cậy

Một khảo sát của tạp chí Consumer Reports (Mỹ), trên hơn 330.000 chủ sở hữu xe giai đoạn 2000–2024, cho thấy PHEV là nhóm xe có độ tin cậy thấp nhất. Tỷ lệ sự cố của PHEV cao hơn 146% so với xe dùng động cơ đốt trong truyền thống.

Đặc biệt, động cơ xăng vẫn là “tử huyệt” của nhiều hãng xe Trung Quốc. Do phần lớn công nghệ đi vay mượn từ Nhật, Đức hay Mỹ, chất lượng động cơ nội địa thường kém: độ bền thấp, nhanh xuống cấp, tốn nhiên liệu và gây tiếng ồn lớn. Những hạn chế này khiến xe Trung Quốc khó cạnh tranh khi xuất khẩu, và chính vì vậy họ từng đẩy mạnh EV để né tránh nhược điểm. Nhưng khi quay lại PHEV – vốn vẫn gắn liền với động cơ đốt trong – những điểm yếu này lại bộc lộ.

Thực tế, nhiều mẫu PHEV Trung Quốc bị khách hàng trong và ngoài nước phàn nàn về hiệu suất. Khi pin cạn, xe buộc phải chạy bằng động cơ xăng 1.5L, tiêu hao nhiên liệu lên đến 6 lít/100 km – cao hơn đáng kể so với thông số công bố. Ngoài ra, hiện tượng rung giật khi động cơ xăng hoạt động cũng khá phổ biến. Đây mới chỉ là tình trạng của xe mới, còn về lâu dài, độ bền và tính ổn định càng trở nên đáng lo ngại.

Chiến lược ngắn hạn đầy rủi ro

Giới phân tích nhận định, việc các hãng ô tô Trung Quốc dồn lực vào PHEV có thể chỉ kéo dài trong 3–5 năm. Nguyên nhân bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng tiêu thụ xe điện: tăng trưởng chậm lại, trong khi đầu tư hạ tầng và công nghệ pin chưa kịp đáp ứng. PHEV vì vậy trở thành “lối thoát tạm thời”, giúp duy trì doanh số.

Tuy nhiên, chiến lược này tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu tập trung quá lâu vào PHEV, Trung Quốc có thể bỏ lỡ cơ hội củng cố vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực xe thuần điện – vốn được coi là xu thế tất yếu của tương lai. Ngoài ra, khi người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sự bền vững và chi phí sử dụng dài hạn, những hạn chế cố hữu của PHEV khó có thể bị bỏ qua.

Nhìn nhận tương lai thực tế của xe điện Trung Quốc

Bước ngoặt sang xe hybrid cắm sạc cho thấy sự linh hoạt và thực dụng của ngành ô tô Trung Quốc trong bối cảnh nhiều thách thức. PHEV mang lại lợi thế cạnh tranh ngắn hạn, đặc biệt ở các thị trường chưa sẵn sàng cho xe điện. Song, việc quay lại với động cơ đốt trong – vốn là điểm yếu cố hữu – cũng đồng nghĩa với nguy cơ “cài số lùi”.

Liệu đây là bước đi khôn ngoan để duy trì doanh số trong giai đoạn khó khăn, hay là sự đánh đổi có thể làm suy yếu chiến lược dài hạn? Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào cách Trung Quốc cân bằng giữa lợi ích trước mắt và tham vọng thống trị ngành xe điện toàn cầu trong tương lai.

Phương Linh