Từ nghiên cứu đến thực hành lâm sàng: VAS 2025 kiến tạo chiến lược điều trị xơ vữa động mạch toàn diện

Với sự tham dự của hơn 1.000 đại biểu và 135 báo cáo khoa học được trình bày bởi các chuyên gia hàng đầu đến từ châu Âu, châu Á và Việt Nam, Hội nghị Khoa học xơ vữa động mạch Việt Nam lần III năm 2025 (VAS) được xem là diễn đàn học thuật quy mô nhất từ trước đến nay của Phân hội Xơ vữa động mạch Việt Nam. Qua đó, khẳng định vai trò cầu nối học thuật, nơi các định hướng điều trị mới, sáng kiến nghiên cứu và kinh nghiệm thực hành lâm sàng cùng hội tụ để mở rộng hiểu biết và nâng cao hiệu quả điều trị cho người bệnh.

Chung tay giảm gánh nặng bệnh tim mạch tại Việt Nam

Bệnh lý xơ vữa động mạch ngày càng phổ biến, chiếm 70 - 80% nguyên nhân gây tử vong trên thế giới và là nguyên nhân hàng đầu gây nên các cơn nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tai biến mạch máu não và nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Trong bối cảnh tỷ lệ mắc bệnh ngày càng gia tăng, đặc biệt ở nhóm người trẻ tuổi và người có yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, nhu cầu cập nhật khuyến cáo mới, tối ưu hóa chiến lược kiểm soát và điều trị đang trở nên cấp thiết.

Phát biểu khai mạc hội nghị, GS.TS.BS Trương Quang Bình - Chủ tịch Phân hội Xơ vữa Động mạch Việt Nam nhấn mạnh: “Hội nghị năm nay đánh dấu chặng đường 3 năm hình thành và phát triển của Phân hội Xơ vữa Động mạch Việt Nam, thể hiện sự kết nối ngày càng chặt chẽ giữa các thành viên trong lĩnh vực y khoa, cùng nhau đi sâu vào những vấn đề cốt lõi liên quan đến xơ vữa động mạch”.

Theo GS.TS.BS Trương Quang Bình, xơ vữa động mạch không chỉ là thách thức y học mà còn là gánh nặng xã hội. Nếu trước đây các hội nghị chủ yếu tập trung vào những yếu tố kinh điển của xơ vữa động mạch, thì vài năm gần đây, nghiên cứu đã mở rộng và đào sâu hơn, đặc biệt là cơ chế viêm cùng các yếu tố mới nổi như lipoprotein, gan nhiễm mỡ, thể lực hay thậm chí cả sức khỏe tâm lý đều có tác động đến quá trình tiến triển bệnh.

"Những kết quả nghiên cứu này sẽ được các thầy cô và đồng nghiệp trình bày tại hội nghị nhằm tìm ra giải pháp tối ưu trong chẩn đoán và điều trị. Hội nghị cũng ứng dụng các kỹ thuật hiện đại, trong đó có công nghệ AI để hỗ trợ phiên dịch chính xác, tạo thêm không gian trao đổi tri thức và kinh nghiệm.

Vì vậy, VAS 2025 là dịp quan trọng để các chuyên gia y tế, nhà nghiên cứu và các bác sĩ lâm sàng cùng nhau thảo luận, cập nhật những tiến bộ quốc tế, đồng thời đưa ra giải pháp, chiến lược phù hợp với thực tế Việt Nam, góp phần năng cao chất lượng sống và giảm tỉ lệ tử vong tim mạch cho cộng đồng” - GS.TS.BS Trương Quang Bình chia sẻ.

Trong khi đó, PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh - Phó Chủ tịch Hội Tim mạch Việt Nam cũng nhận định: “Xơ vữa động mạch là bệnh lý bao trùm khắp cơ thể, từ đầu đến chân. Có bốn yếu tố nguy cơ kinh điển đã được xác định rõ như: tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu và thuốc lá. Tuy nhiên, thực tế lâm sàng cho thấy chỉ kiểm soát tốt bốn yếu tố này thôi vẫn chưa đủ.

Nhờ những tiến bộ khoa học, chúng ta đã nhận diện thêm nhiều yếu tố nguy cơ khác liên quan đến cơ chế hình thành và phát triển xơ vữa động mạch. Việc Phân hội Xơ vữa Động mạch Việt Nam ra đời và tổ chức các kỳ hội nghị này chính là cơ hội để giới chuyên môn gặp gỡ, cùng nhau cập nhật, bàn thảo và tìm ra những giải pháp hiệu quả hơn, giúp người bệnh giảm bớt gánh nặng bệnh tật”.

Cá thể hóa - Xu hướng mới trong chẩn đoán, điều trị xơ vữa động mạch

Tiếp nối thành công từ 2 kỳ hội nghị trước, sự kiện năm nay được bao quát bởi 5 chuyên đề chính với 24 phiên chuyên sâu, tập trung vào các nội dung then chốt trong quản lý bệnh xơ vữa: từ cơ chế viêm, yếu tố di truyền, lipid học đến chiến lược kiểm soát huyết áp, tiếp cận bệnh nhân nguy cơ cao và ứng dụng công nghệ trong chẩn đoán hình ảnh mạch máu.

Một trong những điểm nhấn của hội nghị là việc phân tích những khuyến cáo Hội nghị Tim mạch châu Âu 2024 (ESC) về hội chứng mạch vành mạn. Các chuyên gia chỉ rõ sự thay đổi trong cách tiếp cận: từ việc chẩn đoán sớm dựa trên hình ảnh học tiên tiến và chỉ dấu sinh học đến phân tầng nguy cơ chính xác hơn, giúp bác sĩ xây dựng chiến lược điều trị cá thể hóa hiệu quả.

Nếu trước đây điều trị bệnh lý xơ vữa động mạch thường mang tính “đại trà” với phác đồ chung áp dụng cho đa số người bệnh, thì hiện nay y học đang dịch chuyển mạnh mẽ sang hướng cá thể hóa điều trị. Điều này giúp bác sĩ không chỉ điều trị theo bệnh mà còn theo đặc điểm sinh học riêng của từng người bệnh. Đây được xem là nền tảng để tăng hiệu quả, giảm tác dụng phụ và kéo dài tiên lượng sống cho bệnh nhân tim mạch.

Đặc biệt, những tiến bộ trong điều trị xơ vữa động mạch cũng đang mở ra nhiều triển vọng. Ngoài statin - nền tảng của điều trị hạ lipid máu, y học ghi nhận hiệu quả của các thuốc kháng PCSK9, mang lại khả năng kiểm soát nồng độ cholesterol xấu mẽ hơn. Đồng thời, các nghiên cứu như CANTOS hay COLCOT đã chứng minh vai trò của thuốc kháng viêm trong việc giảm biến cố tim mạch, củng cố giả thuyết “viêm là trung tâm của xơ vữa động mạch”.

Sự chuyển dịch từ “kiểm soát mỡ máu” sang “kiểm soát toàn diện yếu tố nguy cơ” là minh chứng cho bước tiến khoa học không ngừng. Đây cũng chính là định hướng mà VAS theo đuổi: kết hợp tri thức toàn cầu với thực tiễn Việt Nam để từng bước giảm thiểu gánh nặng tử vong do xơ vữa động mạch trong cộng đồng.

Với chất lượng khoa học và quy mô tổ chức, hội nghị đã nhận được những đánh giá cao từ các chuyên gia quốc tế. GS Brian Tomlinson - Chủ tịch Hội Xơ vữa Động mạch châu Á - Thái Bình Dương bày tỏ: “Cả 3 lần tham dự hội nghị tôi thực sự ấn tượng trước quy mô toàn diện của sự kiện. Các báo cáo được trình bày đều rất phong phú, quy tụ những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực xơ vữa động mạch. Tôi cũng đánh giá cao những nỗ lực tại Việt Nam trong phòng ngừa và kiểm soát xơ vữa động mạch - một minh chứng cho sự làm việc nghiêm túc và hiệu quả của đội ngũ y tế”.

Khuyến khích nghiên cứu trẻ - tiếp sức cho thế hệ kế cận

Song hành cùng góc nhìn thực tiễn, hội nghị năm nay cũng chú trọng đến các báo cáo nghiên cứu khoa học về xơ vữa động mạch. Đây là nơi tập hợp những công trình mới nhất trong nước, phản ánh nỗ lực nghiên cứu bài bản, từ dịch tễ học, cơ chế sinh bệnh cho đến ứng dụng lâm sàng. Các báo cáo không chỉ cung cấp thêm dữ liệu thực tiễn cho cộng đồng y khoa quốc tế, mà còn góp phần làm rõ đặc thù bệnh lý xơ vữa động mạch ở người Việt - vốn chịu tác động của nhiều yếu tố nguy cơ và bệnh nền khác biệt.

Đặc biệt, phiên nghiên cứu khoa học trẻ trở thành điểm nhấn, khẳng định vai trò thế hệ kế cận trong sự phát triển tim mạch học Việt Nam. Những bác sĩ nội trú, học viên cao học và nhà khoa học trẻ có cơ hội trình bày công trình được lựa chọn kỹ lưỡng, phản ánh tinh thần sáng tạo và tâm huyết trong tiếp cận vấn đề xơ vữa động mạch.

Đối với phiên nghiên cứu khoa học trẻ, Ban tổ chức cũng dành nhiều tâm huyết để chọn ra những công trình nghiên cứu xuất sắc nhất để tôn vinh, nhằm khích lệ tinh thần nghiên cứu khoa học của lớp bác sĩ trẻ. Đây là sự ghi nhận cho nỗ lực miệt mài, sáng tạo và khát vọng chinh phục tri thức, đồng thời tiếp thêm động lực để thế hệ mới nối dài những thành quả mà thế hệ đi trước đã xây dựng.

Với quy mô và chiều sâu khoa học, VAS 2025 không chỉ là hội nghị chuyên ngành thường niên, mà còn là cột mốc khẳng định vai trò tiên phong của Việt Nam trong quản lý xơ vữa động mạch, góp phần đưa tim mạch học nước ta hội nhập sâu rộng với thế giới. Đúng với tinh thần TS.BS Trần Hòa - Tổng thư ký Phân hội Xơ vữa Động mạch Việt Nam bày tỏ: “TP.HCM đang trở thành trung tâm y tế hiện đại hàng đầu cả nước, nơi hội tụ những bệnh viện lớn, các trường y khoa uy tín và đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm. Đây là lợi thế để chúng ta kiến tạo một diễn đàn khoa học thực sự chất lượng, góp phần lan tỏa tri thức và nâng cao năng lực điều trị tim mạch”.

Trúc Nhã