Đổi mới phương pháp dạy học là ‘xương sống’ để nâng cao chất lượng giáo dục

Ngày 20/8, Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM tổ chức hội nghị tổng kết năm học 2024-2025 và triển khai phương hướng nhiệm vụ giáo dục phổ thông năm học 2025-2026.

Hội nghị được tổ chức trực tiếp tại Học viện Cán bộ TP.HCM, đồng thời được truyền hình trực tuyến tại 168 điểm cầu phường, xã của TP.HCM. Đây là năm học đặc biệt đối với ngành giáo dục TP.HCM khi cả 3 đơn vị hành chính Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP.HCM sáp nhập thành TP.HCM mới.

7 nhiệm vụ trọng tâm sau sáp nhập

Tại chương trình, ông Nguyễn Bảo Quốc - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM - cho biết trong năm học 2024-2025, với ngành giáo dục, đặc biệt là bậc trung học phổ thông của Thành phố đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, bảo đảm chất lượng giáo dục đại trà lẫn mũi nhọn. Song song đó, các trường chú trọng nâng cấp cơ sở vật chất, đẩy mạnh bồi dưỡng học sinh giỏi.

Theo ông Quốc, những thành tích xuất sắc mà học sinh TP.HCM đạt được trong năm qua đã khẳng định chất lượng giáo dục phổ thông, đồng thời phản ánh sự nỗ lực của từng đơn vị và đội ngũ thầy cô.

Phát biểu tại hội nghị, bà Lâm Hồng Lãm Thúy - Trưởng phòng Giáo dục phổ thông, Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM - cho biết năm học 2025-2026 là năm học bắt đầu chu kỳ thứ hai triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Ngành giáo dục sẽ rà soát các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị, đội ngũ, chương trình, sách giáo khoa đang triển khai dạy học tại 3 khu vực để tiếp tục nâng cao hiệu quả dạy và học. Đồng thời, các cơ sở giáo dục trên địa bàn thành phố cần đặc biệt cố gắng để phù hợp với sự phát triển của thành phố trong bối cảnh sau sáp nhập, TP.HCM trở thành một siêu đô thị.

Cụ thể, bà Lâm Hồng Lãm Thúy đã nêu ra 7 nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm cho năm học mới, gồm:

Thứ nhất, thực hiện hiệu quả Chương trình Giáo dục phổ thông. Cụ thể, Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM yêu cầu các trường xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và thiết bị dạy học.

Thứ hai, tăng cường điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục. Nhiệm vụ này bao gồm việc phát triển mạng lưới trường lớp, xây dựng trường chuẩn quốc gia và đảm bảo cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tối thiểu. Các địa phương cần rà soát và sắp xếp mạng lưới trường học, ưu tiên dồn ghép các trường quy mô nhỏ để thuận tiện cho việc học của học sinh.

Thứ ba, đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra và đánh giá. Theo đó, các trường cần nâng cao hiệu quả các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra và đánh giá nhằm phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. Các hoạt động đánh giá cần đa dạng hóa, bao gồm vấn đáp, viết, thực hành, và bài kiểm tra trực tuyến. Ngân hàng đề kiểm tra, đánh giá cho các môn học sẽ được xây dựng để đảm bảo tính thống nhất.

Thứ tư, củng cố và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục. Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục củng cố, nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục và thực hiện công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Thứ năm, đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng Trí tuệ nhân tạo. Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm đột phá phát triển khoa học công nghệ. Các trường cần triển khai hiệu quả Đề án "Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo".

Thứ sáu, thực hiện mô hình “Trường học xanh, lớp học mở”. Mô hình này nhằm công khai chất lượng giáo dục đến phụ huynh và cộng đồng. Các trường sẽ mời phụ huynh đến tham gia các tiết học, hoạt động vui chơi và sinh hoạt bán trú cùng con. Đồng thời, mô hình này còn giúp xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học và tạo ra môi trường giáo dục an toàn, thân thiện.

Cuối cùng, Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ tập trung thực hiện việc từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Để đạt được mục tiêu này, các trường sẽ tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuẩn hóa năng lực tiếng Anh cho giáo viên, đầu tư cơ sở vật chất và phát triển học liệu số. Việc truyền thông và huy động sự tham gia của phụ huynh và cộng đồng cũng được đẩy mạnh để tạo môi trường học tập tiếng Anh toàn diện.

Không thể để học sinh giờ ra chơi chỉ chăm chú vào điện thoại

Phát biểu chỉ đạo, ông Nguyễn Văn Hiếu - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM - cho biết sau sáp nhập, TP.HCM trở thành siêu đô thị với hơn 14 triệu dân, trong đó có khoảng 2,6 triệu học sinh và 3.528 cơ sở giáo dục. Thay mặt lãnh đạo sở, ông Hiếu gửi lời chào mừng đến toàn thể các cơ sở giáo dục “hội tụ” về TP.HCM (mới) - siêu đô thị của cả nước.

Ông Nguyễn Văn Hiếu đề nghị các trường chuẩn bị chu đáo cho ngày khai giảng năm học mới. Trong đó, mọi khâu tổ chức cần thật chỉn chu, đảm bảo học sinh được tham gia chương trình trong điều kiện tốt nhất, không bị ảnh hưởng bởi thời tiết hay không gian.

Về điều kiện cho năm học mới, ông Hiếu nhấn mạnh hai yếu tố then chốt là cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên. Các trường phải rà soát, sửa chữa ngay những hạng mục không an toàn, trong đó đặc biệt lưu ý hệ thống nhà vệ sinh cho học sinh. Đối với đội ngũ giáo viên, hiện TP.HCM còn thiếu hơn 6.000 người, cần kiểm tra lại con số thực tế.

Liên quan đến chuyển đổi số, ông yêu cầu 100% trường học phải hoàn tất việc cập nhật dữ liệu trong tháng 8. “Cơ sở dữ liệu phải sống, phải thực, mở máy ra là chính xác. Nếu không nắm rõ, chúng ta có thể làm hỏng cả quá trình chuyển đổi số”, ông Hiếu nói.

Về vấn đề sử dụng điện thoại trong trường học, Phòng Công tác học sinh, sinh viên đã đề xuất tổ chức hội thảo lấy ý kiến phụ huynh, chuyên gia. Ông Hiếu cho biết một số trường đã áp dụng nhưng chưa nhận được nhiều sự đồng thuận từ phụ huynh. “Một ngôi trường hạnh phúc không thể để học sinh giờ ra chơi chỉ chăm chú vào điện thoại, tách biệt như ‘mỗi em là một thế giới riêng’. Học sinh cần được vui chơi, giao lưu để tái tạo năng lượng và thầy cô cũng phải là chỗ dựa để học trò chia sẻ, tâm sự”, ông Hiếu nói.

Bên cạnh đó, ông Hiếu nhấn mạnh việc đổi mới phương pháp dạy học chính là “xương sống” để nâng cao chất lượng giáo dục. Giáo dục không thể chỉ dừng lại ở việc nhồi nhét kiến thức. Bên cạnh việc ghi nhớ, học sinh cần được tham gia thực hành, trải nghiệm để rút ra bài học và hình thành năng lực tự thân. Đó mới là mục tiêu cốt lõi của dạy học.

Theo ông Hiếu, mỗi thầy cô, ban giám hiệu cần tập trung đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng lấy học sinh làm trung tâm, hướng đến quyền lợi và sự phát triển toàn diện của các em. Học sinh không chỉ học chữ, mà còn phải biết chơi một môn thể thao, hát một bài hát, hay tham gia một hoạt động nghệ thuật để rèn luyện kỹ năng, phát triển năng lực cá nhân.

Võ Liên - Trúc Nhã