Giáo dục

Hoàn thiện chính sách phụ cấp ưu đãi theo nghề: Thêm động lực, giữ chân người làm nghề giáo

Nguyên Cát 16/05/2025 10:15

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố dự thảo Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với viên chức và người lao động trong các cơ sở giáo dục công lập. Dự thảo nhằm khắc phục bất cập, đảm bảo công bằng, giữ chân người làm nghề giáo trước bối cảnh biến động nhân sự ngày càng gia tăng.

lop-hoc.jpg
Một lớp học tại TP.HCM.

Điều chỉnh để phù hợp thực tiễn

Theo Bộ GD&ĐT, trong quá trình triển khai thực tế nhiều năm qua, chính sách phụ cấp ưu đãi theo nghề cho giáo viên và nhân viên trường học công lập đã phát sinh nhiều bất cập. Cùng là công việc dạy học nhưng giáo viên biệt phái lại không được nhận phụ cấp; giáo viên dạy liên cấp tại các trường phổ thông có nhiều cấp học không được rõ ràng trong cách tính hưởng; nhân viên trường học như thư viện, thiết bị, văn thư, y tế… trong cùng môi trường làm việc nhưng lại không thuộc đối tượng được hưởng phụ cấp như giáo viên. Những bất cập này đã gây khó khăn cho công tác quản lý, ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người lao động, từ đó ảnh hưởng đến tâm lý và động lực làm việc của đội ngũ trong ngành.

Dự thảo Nghị định lần này đã bổ sung và làm rõ nhiều nội dung nhằm khắc phục tình trạng nói trên. Cụ thể, phạm vi điều chỉnh không chỉ áp dụng cho nhà giáo mà còn cho cả nhân viên trong các cơ sở giáo dục công lập. Đây là một điểm mới thể hiện sự công nhận và đánh giá đúng vai trò hỗ trợ của đội ngũ nhân viên trong môi trường giáo dục. Đồng thời, dự thảo cũng quy định cụ thể việc tính hưởng phụ cấp cho các trường hợp đặc thù như giáo viên biệt phái, giáo viên dạy tại các điểm trường lẻ, giáo viên giảng dạy nhiều cấp học… giúp đảm bảo công bằng và hợp lý.

Tác động tích cực đến đội ngũ giáo dục

Theo dự thảo, mức phụ cấp ưu đãi theo nghề được chia thành các nhóm 25%, 30%, 35% và 50% tùy từng cấp học, loại hình đào tạo và đối tượng hưởng. Mức cao nhất – 50% – được áp dụng cho giáo viên dạy ở trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn và một số trường chuyên biệt như giáo dục đặc biệt, giáo dục thường xuyên.

Việc xây dựng mức phụ cấp theo từng nhóm, từng cấp học giúp tạo ra sự phân tầng rõ ràng, phản ánh đúng đặc thù lao động nghề nghiệp cũng như điều kiện công tác của từng đối tượng. Đối với giáo viên và nhân viên ở các vùng khó khăn, mức phụ cấp cao hơn là sự ghi nhận hợp lý, đồng thời là động lực để thu hút và giữ chân người lao động.

Dự thảo cũng quy định cụ thể cách tính phụ cấp: tính theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức lương hiện hưởng cộng phụ cấp chức vụ lãnh đạo và phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có). Điều này giúp thống nhất cách tính trên phạm vi toàn quốc, tránh tình trạng mỗi địa phương áp dụng một cách khác nhau như từng xảy ra trước đây.

Thực tế thời gian qua cho thấy, chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề là một trong những yếu tố có tác động trực tiếp đến thu nhập và đời sống của giáo viên, nhân viên trường học. Trong bối cảnh mức lương cơ bản còn thấp, các khoản phụ cấp đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo đời sống và giữ chân người lao động trong ngành.

Việc bổ sung thêm đối tượng hưởng phụ cấp là nhân viên trường học công lập như nhân viên thiết bị, thư viện, văn thư, y tế học đường… không chỉ giải quyết vấn đề công bằng trong nội bộ nhà trường mà còn phản ánh đúng vai trò của đội ngũ này trong việc hỗ trợ hoạt động dạy và học. Đây là bước tiến quan trọng trong nhận thức và chính sách, thể hiện sự quan tâm sâu sát đến những người “âm thầm nhưng không thể thiếu” trong hệ thống giáo dục.

Đối với các nhà giáo biệt phái, dự thảo quy định rõ ràng rằng nếu vẫn trực tiếp giảng dạy đúng chuyên môn, cấp học được đào tạo, thì vẫn thuộc diện được hưởng phụ cấp. Quy định này là sự tháo gỡ cho một bất cập đã kéo dài, từng khiến nhiều giáo viên biệt phái mất đi khoản thu nhập đáng kể dù vẫn đảm đương công việc giảng dạy tại cơ sở mới.

Tác động và kỳ vọng từ chính sách mới

Việc xây dựng và ban hành dự thảo Nghị định lần này không chỉ đơn thuần là một động thái mang tính kỹ thuật nhằm điều chỉnh mức phụ cấp, mà còn là sự khẳng định về định hướng chiến lược dài hạn trong phát triển ngành giáo dục. Chính sách phụ cấp ưu đãi theo nghề không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn là sự ghi nhận, tôn vinh giá trị lao động và cống hiến của đội ngũ nhà giáo và nhân viên trường học – những người đang trực tiếp đóng vai trò trung tâm trong sự nghiệp “trồng người”.

Trong bối cảnh ngành giáo dục Việt Nam đang đứng trước những thách thức lớn như đổi mới chương trình, thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, áp lực tuyển dụng giáo viên ở các cấp học và giữ chân người tài, việc nâng cao thu nhập, cải thiện điều kiện làm việc và đảm bảo công bằng trong chế độ đãi ngộ chính là những yếu tố then chốt. Khi phụ cấp ưu đãi theo nghề được mở rộng và điều chỉnh hợp lý, không chỉ giáo viên mà cả đội ngũ nhân viên hỗ trợ cũng sẽ được tiếp thêm động lực, giảm thiểu tình trạng nghỉ việc, đặc biệt tại các địa bàn khó tuyển dụng hoặc vùng sâu, vùng xa.

Bên cạnh đó, sự rõ ràng, chi tiết trong quy định về phạm vi áp dụng, mức hưởng và cách tính phụ cấp sẽ giúp các địa phương triển khai thống nhất, hạn chế tình trạng hiểu và vận dụng chính sách khác nhau gây bất bình đẳng như hiện nay. Đặc biệt, quy định cụ thể cho các trường hợp biệt phái, dạy liên điểm trường, hay công tác tại các trường có nhiều cấp học... phản ánh thực tế vận hành của các cơ sở giáo dục, cho thấy sự linh hoạt và thích ứng cao của Nghị định với tình hình thực tiễn.

Từ góc độ xã hội, một hệ thống chính sách công bằng, minh bạch và kịp thời sẽ củng cố niềm tin của xã hội vào ngành giáo dục, giúp nâng cao vị thế của nghề giáo trong bối cảnh hội nhập. Đầu tư vào đội ngũ nhà giáo và nhân viên giáo dục chính là đầu tư vào tương lai, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của thế hệ trẻ và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quốc gia.

Việc xây dựng và lấy ý kiến rộng rãi cho dự thảo Nghị định lần này thể hiện rõ quyết tâm của Bộ GD&ĐT trong đổi mới chính sách đãi ngộ và giữ chân đội ngũ nhà giáo – vốn là lực lượng then chốt trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục.Nếu được thông qua và triển khai đồng bộ, Nghị định mới sẽ tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng và công bằng hơn, giúp các địa phương thực hiện chi trả phụ cấp đúng đối tượng, đúng mức. Đồng thời, đây cũng là động lực tinh thần quan trọng giúp giáo viên và nhân viên trường học yên tâm gắn bó với nghề, nâng cao chất lượng giảng dạy và chăm sóc học sinh.

Nguyên Cát