Báo chí tiếp sức cho hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của TP.HCM
Không chỉ lan tỏa thông tin, báo chí còn là "cầu nối" giữa chính sách, start-up và nhà đầu tư, góp phần tạo nên hệ sinh thái khởi nghiệp năng động tại TP.HCM.
Tháng 5/2025, lần đầu tiên TP.HCM lọt vào top 5 hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hàng đầu Đông Nam Á và đạt vị trí cao nhất từ trước đến nay trên bảng xếp hạng toàn cầu. Trong thành công đó, phải nhắc tới vai trò của báo chí khi liên tục lan tỏa thông tin, kết nối cộng đồng khởi nghiệp và đồng hành cùng các chính sách phát triển đổi mới sáng tạo.
Cầu nối giữa start-up, doanh nghiệp với các quỹ đầu tư
Khởi nghiệp từ cuối năm 2021 với sản phẩm dung dịch nhuộm màu hoa và giữ hoa tươi lâu, anh Lê Trung Hiếu - nhà sáng lập Bambi Hana - đã đưa sản phẩm vươn ra nhiều thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc…
Theo anh Hiếu, báo chí đã kể lại câu chuyện thành công của Bambi Hana đến với bạn đọc trong và ngoài nước. Nhờ các bài viết của phóng viên, đặc biệt là mảng khoa học công nghệ, sản phẩm của công ty được lan tỏa mạnh mẽ dù không có đội ngũ truyền thông chuyên nghiệp hay ngân sách quảng bá trong thời gian đầu khởi nghiệp.
"Một doanh nghiệp Úc từng biết đến sản phẩm chỉ qua một bài báo và sau đó liên hệ, đặt hàng thành công trong vòng một tháng. Bên cạnh đó, các đối tác và khách hàng trong và ngoài nước cũng tìm đến Bambi Hana nhiều hơn. Đến nay, doanh thu năm thứ hai, thứ ba đã tăng gấp đôi so với ban đầu", anh Lê Trung Hiếu chia sẻ.
Ở góc độ nhà đầu tư, ông Jack Nguyễn - Giám đốc Quỹ đầu tư BlockBase - cho rằng báo chí có vai trò đặc biệt trong việc định hình nhận thức cộng đồng và tạo ra một không gian thảo luận cho hệ sinh thái khởi nghiệp. Ở Việt Nam, vai trò này vẫn cần được phát huy đúng mức hơn, nhất là ở khía cạnh kết nối thực chất giữa start-up và nhà đầu tư.
"Chúng tôi theo dõi các bài viết để nắm thông tin vĩ mô, cập nhật bối cảnh chính sách và theo dõi dấu hiệu thị trường, như start-up nào đang được truyền thông quan tâm, xuất hiện ở đâu….", ông Jack Nguyễn chia sẻ.
Những người kể chuyện của hệ sinh thái sáng tạo
Lựa chọn viết về mảng khoa học công nghệ từ năm 2021, phóng viên Bùi Tuấn - Báo Sài Gòn Giải Phóng - cho biết thời điểm đó, hệ sinh thái khởi nghiệp tại TP.HCM bắt đầu sôi động với sự xuất hiện của nhiều start-up trẻ, các cuộc thi đổi mới sáng tạo, vườn ươm doanh nghiệp và sự vào cuộc mạnh mẽ của các sở, ngành trong việc định hướng chính sách.
"Điều khiến tôi bị cuốn hút là tinh thần sáng tạo, dấn thân và khát vọng tạo ra giá trị mới của các bạn trẻ. Mỗi câu chuyện khởi nghiệp là một hành trình đầy thử thách nhưng cũng rất truyền cảm hứng. Tôi tin báo chí không chỉ đơn thuần là người kể chuyện, mà còn có thể đồng hành, kết nối và lan tỏa những giá trị tích cực mà các start-up mang lại", anh Bùi Tuấn chia sẻ.
Theo Phóng viên Bùi Tuấn, TP.HCM là mảnh đất thuận lợi cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, với lợi thế lớn đến từ sự cởi mở, hợp tác của cộng đồng start-up. Tuy nhiên, làm báo trong lĩnh vực này cũng đối diện không ít thách thức. Việc xác minh thông tin là một trở ngại lớn khi nhiều start-up còn ở giai đoạn ý tưởng, thiếu số liệu rõ ràng. Bên cạnh đó, thuật ngữ chuyên ngành ngày càng phong phú khiến việc truyền tải tới bạn đọc phổ thông trở nên khó hơn.
Trên sóng phát thanh, nhà báo Kim Ngân - Kênh Thông tin - Thương mại - Giải trí, Đài Tiếng nói nhân dân TP.HCM (VOH), hiện đang phụ trách chương trình phát thanh "Chợ phiên startup - Khởi nghiệp thông minh". Bắt đầu từ tháng 1/2019 đến tháng 6/2025, chương trình đã thực hiện được 80 số phát sóng. Với hành trình đó, chương trình đã nhận được đánh giá khá tốt từ giới chuyên gia, cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Thành phố.
Chương trình cũng ghi dấu ấn qua nhiều giải thưởng uy tín như: Giải Nhất nhóm truyền thông Giải thưởng Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp TP.HCM (I - Star) lần 2 năm 2019, do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức; Công nhận Sáng kiến có phạm vi ảnh hưởng cấp Thành phố năm 2019, 2021; Giải Ba nhóm Truyền thông - Giải thưởng Sáng tạo TP.HCM lần 2 năm 2021,…
Theo nhà báo Kim Ngân, khi xây dựng chương trình, chị tự đặt bản thân vào vai trò của một "Founder" và "CEO" để "khởi nghiệp" với sản phẩm truyền thông.
"Cũng giống như nhiều start-up khác, đa phần đều khởi nghiệp từ ý tưởng nào đó với mong muốn giải quyết được các nỗi đau của xã hội, mong muốn mang đến những giá trị tốt đẹp cho cộng đồng, tôi cũng vậy. Tôi mong muốn có thể dùng chuyên môn của mình làm tròn trách nhiệm xã hội của một phóng viên để hỗ trợ cho cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo", nhà báo Kim Ngân chia sẻ.
Khi thực hiện chương trình, chị có nhiều kỷ niệm đáng nhớ. Thông qua những buổi talkshow với sự tham gia của start-up, chuyên gia, nhà đầu tư, nhà khoa học và lãnh đạo của các bộ, ngành,... chương trình đã tạo ra không gian gặp gỡ và mở rộng mối quan hệ.
"Có một lần khi thực hiện chương trình về một công nghệ nhuộm hoa tươi do một start-up nghiên cứu ra, khi chương trình phát sóng thì lan tỏa đến tận Lâm Đồng và start-up ấy đã kể lại với tôi rằng, rất nhiều nông dân đã liên hệ để mong muốn tìm hiểu thêm về công nghệ nhuộm hoa đó. Tôi rất vui khi chương trình của mình có thể giúp lan tỏa hình ảnh của các startup đến các tỉnh thành khác bên ngoài TP.HCM như vậy", nhà báo Kim Ngân kể lại.
Các thông tin khoa học được truyền tải gần gũi nhờ báo chí
Ở góc độ nhà quản lý, ông Lâm Đình Thắng - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, báo chí đã luôn đồng hành, chia sẻ và hỗ trợ tích cực cho ngành khoa học và công nghệ của Thành phố trong thời gian qua.
Ông Thắng nhận định: "Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là những lĩnh vực mang tính chuyên môn cao, khá trừu tượng và đôi khi khô khan. Nhờ có báo chí làm cầu nối truyền thông, các thông tin chuyên sâu ấy đã được truyền tải một cách gần gũi, dễ hiểu đến người dân, từ đó góp phần nâng cao nhận thức, thúc đẩy sự đồng hành của cộng đồng với ngành khoa học công nghệ, đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế - xã hội của Thành phố".
Trong thời gian tới, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM kỳ vọng mối quan hệ giữa ngành khoa học và công nghệ và các cơ quan báo chí sẽ tiếp tục là mối quan hệ hai chiều, mang tính biện chứng, hỗ trợ lẫn nhau.
Ngành khoa học và công nghệ TP.HCM cũng xác định rõ vai trò và trách nhiệm trong việc tư vấn, hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển của báo chí Thành phố, thông qua các hoạt động như chuyển đổi số, nghiên cứu các đề tài khoa học liên quan đến truyền thông và báo chí.
"Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM luôn sẵn sàng đồng hành cùng báo chí trong hành trình phát triển, phục vụ mục tiêu chung là xây dựng một Thành phố đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững", ông Lâm Đình Thắng chia sẻ.