“GOm Show” – show diễn kết hợp các nhạc cụ từ gốm đầu tiên tại Việt Nam
Dự kiến, tối 28 và 29/6 tại Nhà hát Hà Nội, “GOm Show” – show diễn đầu tiên sử dụng các nhạc cụ âm thanh lấy cảm hứng từ gốm sẽ ra mắt công chúng, mở ra một bước tiến đặc biệt trong dòng chảy nghệ thuật đương đại Việt Nam.
Trải nghiệm âm nhạc đặc biệt
Là dự án do nhóm nghệ sĩ Đàn Đó khởi xướng, lấy cảm hứng từ chất liệu văn hóa gốm Việt để kiến tạo một không gian âm nhạc đậm bản sắc và đầy tinh thần đương đại, “GOm show - Âm thanh từ gốm” sẽ là chương trình trình diễn âm nhạc đầu tiên tại Việt Nam lấy chất liệu gốm làm trung tâm cả về nhạc cụ lẫn cảm hứng nghệ thuật.
GOm Show kết hợp giữa âm nhạc bản địa và hệ thống nhạc cụ sáng tạo được chế tác từ gốm và các yếu tố tự nhiên như đất, nước. GOm Show mở ra một thế giới âm thanh kỳ diệu, nơi những thanh âm tưởng chừng như bị giấu kín từ bao đời cất lên đầy sống động, dẫn người nghe về những miền cảm.
Từ Quay về, Thời đó, Xuôi dòng tới Tìm Hani, Gom… mỗi tác phẩm trong GOm Show đưa người xem chu du qua những vùng văn hóa bản địa từ Tây Bắc, Tây Nguyên, Nam Trung Bộ với tiếng nói riêng của các dân tộc M’nông, Ê Đê, Hà Nhì, Lô Lô… được sắp đặt, hòa quyện trong một không gian văn hóa đa sắc nhưng thống nhất: Một hồn Việt.
GOm Show sử dụng thủ pháp ước lệ, với người dẫn chuyện là chiếc bàn xoay gốm, những âm thanh giàu sức gợi từ nhạc cụ gốm như chum, vại, niêu… mang đến một trải nghiệm âm nhạc chưa từng có: vừa chân thực, vừa mộng tưởng.
Từng chương đoạn trong GOm Show không tập trung vào phô diễn kỹ thuật của người nghệ sĩ mà kể lại câu chuyện của đất, của người, bằng tiếng nói truyền đời từ nhiều vùng miền. Âm thanh dẫn lối khán giả bước vào cảnh mùa màng tốt tươi, khắp nơi căng tràn nhựa sống; cảnh hội làng rộn rã; lời tỏ tình; ánh chiều hoàng hôn và một đám cưới mùa lúa chín…
Hành trình khám phá âm thanh
Đàn Đó là một nhóm nghệ sĩ độc lập được thành lập vào năm 2011, gồm 4 thành viên: Đinh Anh Tuấn, Nguyễn Đức Minh, Nguyễn Quang Sự và Trần Kim Ngọc. Các thành viên gặp nhau trong quá trình tham gia dự án nghệ thuật Xiếc Làng Tôi - một chương trình xiếc kết hợp nghệ thuật truyền thống Việt Nam từng lưu diễn khắp châu Âu trong giai đoạn 2009 - 2012. Chính mối duyên nghệ thuật ấy đã trở thành nền tảng để hình thành nên nhóm Đàn Đó.
Hơn 12 năm sáng tạo và biểu diễn trên nền tảng chất liệu bản địa mang tinh thần đương đại, có nhiều đợt lưu diễn tại Châu Âu, đây là lần đầu tiên chương trình có sự tham gia của các nghệ sĩ trẻ đến từ nhiều vùng khắp đất nước như Dương Thị Mến, Lê Duy, Nguyễn Trà Hương, Nguyễn Trà Giang, Đàm Văn Huy…
Với triết lý “lấy văn hóa làm gốc rễ, lấy con người làm năng lượng”, mọi dự án của nhóm đều khởi phát từ chất liệu và tinh thần Việt, tạo nên các tác phẩm nghệ thuật đậm chất bản địa và mang tinh thần đương đại. GOm Show không chỉ đánh dấu một cột mốc mới trong hành trình nghệ thuật của nhóm Đàn Đó, mà còn mở ra một bước tiến đặc biệt trong dòng chảy nghệ thuật đương đại Việt Nam.
Dàn nhạc Đàn Đó trình diễn là một hệ thống nhạc cụ độc đáo do chính nhóm sáng chế từ gốm, như: trống chum - sử dụng chum sành và săm xe tạo âm siêu trầm như một chiếc đàn bass khổng lồ; trống lãng có hình tựa chiếc bánh dày, có thanh âm trầm ấm như tiếng vọng từ lòng đất; gốm xoay - cộng hưởng bằng xoay tay trên miệng gốm, tạo hiệu ứng ngân vang mềm mại; đàn niêu - gợi nhớ tới cái niêu đất, có âm thanh dịu dàng, nhè nhẹ; chiêng và chuông sành ẩn chứa những bản thể với âm thanh riêng biệt…
Theo nghệ sĩ Đinh Anh Tuấn, từ những vật dụng gốm, các nhạc cụ mới thành hình, mở ra một thế giới âm thanh nguyên sơ và không gian nghệ thuật đầy mê hoặc - nơi vang lên những thanh âm tưởng như bị giấu kín từ bao đời. Trong mỗi đường nét, mỗi tiếng ngân vang là một câu chuyện không lời của lịch sử và văn hóa Việt chờ ngày được đánh thức.
Đưa âm nhạc Việt Nam ra thế giới
Ông Đỗ Tuấn Anh - người đồng hành cùng nhóm Đàn Đó cho biết: "Lần đầu tiên nghe, tôi đã rất xúc động. Các nghệ sĩ đã dành hơn 10 năm để theo đuổi con đường này, biểu diễn ở những nơi rất giản dị, thậm chí là các sân khấu làm bằng tre nhưng lại có sức hút kỳ lạ, một vẻ đẹp rất riêng mà tôi cảm nhận được ngay từ âm thanh đầu tiên. Tôi muốn làm điều gì đó để lan tỏa giá trị của âm nhạc dân tộc, của sân khấu kịch và gìn giữ văn hóa truyền thống, quảng bá chúng đến với khán giả, đặc biệt là giới trẻ.”
Ông Tuấn Anh khẳng định, mục tiêu của Đàn Đó không đơn thuần là kinh doanh mà là để hiện thực hóa lý tưởng chung. Nhóm nghệ sĩ đã làm được một việc vô cùng khó là gìn giữ và phát huy âm nhạc bản địa theo cách tiếp cận mới, phù hợp với hơi thở thời đại. Âm nhạc không chỉ đẹp mà còn có tính giáo dục thẩm mỹ rất cao. Qua đó, nó khơi gợi tình yêu quê hương, đất nước - điều rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
“Khát vọng của nhóm Đàn Đó là đưa âm nhạc bản địa của Việt Nam ra thế giới. Những giai điệu mộc mạc, giàu chiều sâu ấy có thể chạm đến trái tim nhân loại như một tiếng nói chân thành và độc đáo của Việt Nam trên bản đồ văn hóa toàn cầu” - ông Tuấn Anh nói.
Nghệ sĩ Nguyễn Đức Minh cho biết, tinh thần của lần trình diễn này là linh hồn âm nhạc bản địa. Xuất phát điểm từ nền tảng nguyên thuỷ là đất, nước và tre tạo nên màu âm nên chất âm rất dân gian. Chương trình không tái hiện theo lối mô tả, sự điều tiết nhịp độ, sắc thái sẽ dẫn dắt khán giả đi qua từng trạng thái cảm xúc, có tính sân khấu, có tính sắp đặt về âm thanh, ánh sáng, sự chuyển động của các nhạc cụ. Không chỉ dành cho khán giả Việt Nam, để khơi gợi tình yêu quê hương đất nước, tự hào về bản sắc văn hóa. Chương trình còn hướng đến du khách quốc tế nhằm giới thiệu âm nhạc bản địa, đưa âm nhạc cổ truyền đi xa hơn, hiện hữu một cách sống động giữa đời sống hiện đại.
Theo nghệ sĩ Đinh Anh Tuấn “GOm” là một cách chơi chữ, cũng là điểm nhấn sáng tạo cho dự án nghệ thuật này. “GOm” không chỉ là gốm mà còn một từ tạo nên hiệu ứng thị giác. Ở đó, “Go” như là lời thúc giục du khách, đặc biệt là du khách nước ngoài phải dừng mắt lại và tìm về những giá trị truyền thống của Việt Nam.