Bệnh viện Từ Dũ can thiệp tim xuyên bào thai thành công cho 2 ca suy tim nặng
Các bác sĩ của Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM) vừa phối hợp thực hiện can thiệp 2 ca thông tim bào thai tạo nhịp trong buồng tim ngay sau sinh.
Ngày 1/3, BS.CK2 Trần Ngọc Hải - Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ cho biết, các bác sĩ của bệnh viện vừa phối hợp với ê-kip bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng 1 thực hiện can thiệp bào thai cho 2 trường hợp đặc biệt.
Trường hợp 1: Cứu sống thai nhi bị suy tim bào thai nặng do tổn thương dẫn truyền nhĩ thất (Block A-V) độ 3 trong bệnh lý tự miễn Lupus ban đỏ .
Chị T.T.T.A., 30 tuổi, sống và làm việc tại tỉnh Sóc Trăng, cả 2 vợ chồng đều là bác sĩ. Sau khi cưới về chị A có thai ngay nhưng bị 1 lần sảy thai sớm và 1 lần bị thai lưu lúc 7 tuần. Sau đó nhanh chóng có thai lại khá ổn, khám thai định kỳ theo lịch.
Trong 3 tháng đầu thai kỳ, xét nghiệm sàng lọc thai NIPT nguy cơ thấp và xét nghiệm tổng quát của mẹ đều bình thường, siêu âm độ mờ da gáy cũng trong giới hạn bình thường, nhịp tim thai 140-160 nhịp/phút không phát hiện bất thường.
Tuy nhiên lúc 21 tuần, chị A đi khám thai và siêu âm hình thái 4D phát hiện nhịp tim thai của bé chỉ còn có 55 – 60 nhịp/phút (bình thường trên dưới 140 nhịp/phút). Đây là một bất thường khá nghiêm trọng nên 2 vợ chồng chị A đã lên Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi Đồng 1 để kiểm tra lại.
Sau khi các bác sĩ tiền sản Bệnh viện Từ Dũ khám, siêu âm tiền sản thấy nhịp tim thai rất chậm bất thường nên cho chỉ định làm các xét nghiệm tự miễn tìm nguyên nhân đồng thời hội chẩn với bệnh viện Nhi Đồng 1. Kết quả siêu âm ngày 4/12 tại bệnh viện Nhi đồng 1 cho thấy tần số tim 57 nhịp/phút, nhịp nhĩ 120 nhịp/phút, cấu trúc tim bình thường, hở 3 lá nhẹ.
Tại Bệnh viện Từ Dũ, các kết quả xét nghiệm cũng cho thấy chị A. bị bệnh Lupus hệ thống. Đây là căn bệnh tự miễn có thể khiến phụ nữ mang thai và thai nhi gặp những biến chứng nguy hiểm.
Sau khi phát hiện bị Lupus chị A. điều trị bệnh nền tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM. Về phần em bé thì Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi Đồng 1 theo dõi liên tục 2 tuần 1 lần, đánh giá các thông số tim mạch và thấy nhịp tim thai ổn định ở tần số 56 nhịp/ phút.
Ngày 18/2/25, khi thai được 34 tuần, ghi nhận có tình trạng hẹp hở van mức độ trung bình do tim to trong bệnh lý cơ tim Lupus, suy tim thai nhẹ. Chị A được các bác sĩ tư vấn cần đặt máy tạo nhịp cho bé ngay sau sinh.
Ngày 27/2, khi thai được 36 tuần, chị A được siêu âm kiểm tra lại thấy tim thai có diễn tiến suy tim bào thai nặng hơn. Do đó, Bệnh viện Từ Dũ đã tổ chức hội chẩn liên viện khẩn với Ban Giám đốc, kíp hồi sức sơ sinh, kíp thông tim của Bệnh viện Nhi Đồng 1 và kết luận với chẩn đoán: Con so, thai 36 tuần 1 ngày, suy tim bào thai do tổn thương dẫn truyền từ nhĩ xuống thất có nguyên nhân từ bệnh lý Lupus của mẹ.
Thống nhất xử trí cấp cứu bán cấp, nếu chậm trễ thai có tăng nguy cơ lưu trong bụng mẹ. Các chuyên gia Sản và Nhi của 2 bệnh viện thống nhất can thiệp trong bào thai khẩn trong trường hợp này là giải pháp phù hợp nhất và cấp bách để cứu sống thai nhi còn trong bụng mẹ. Ngay sau hội chẩn, ban lãnh đạo 2 bệnh viện đã tư vấn cho sản phụ và chồng, 2 vợ chồng đồng thuận và quyết tâm thực hiện theo kết luận của hội đồng.
Sáng ngày 28/2, ê-kíp của Bệnh viện Từ Dũ hơn 10 người cùng ekip Bệnh viện Nhi đồng 1 gồm 6 người đã bắt đầu tiến hành thực hiện can thiệp nội mạch vào buồng thất phải, lên kế hoạch đặt máy tạo nhịp ngay sau sinh.
Sau sinh, bé thở và khóc được nhưng da tím tái, nhịp tim bé chậm 52 lần/phút và sau 1 phút thì bé ngưng thở. Do đó, bé được kíp hồi sức sơ sinh của Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi đồng 1 hồi sức tích cực ngay lập tức, đặt nội khí quản giúp thở bằng hệ thống và chuẩn bị phương án can thiệp đặt máy tạo nhịp tại chỗ cấp cứu.
Sau khi lập đường truyền tĩnh mạch, dưới hướng dẫn của siêu âm, bác sĩ tiến hành chích tĩnh mạch cảnh trong bên trái, luồn Sheath 5f đi dần vào buồng thất phải, sau đó luồn dây điện cực vào buồng thất phải. Cuối cùng nối dây điện cực vào máy tạo nhịp và điều chỉnh tần số nhịp tim phù hợp. Đây là phương pháp đặt máy tạo nhịp nội tâm mạch tạm thời xử trí cấp cứu để cứu sống những trường hợp khẩn cấp.
Sau khi đặt máy tạo nhịp thành công, siêu âm lại xác định vị trí máy tạo nhịp chính xác, sinh hiệu bé ổn định, nồng độ SpO₂ ổn định, nhịp tim tăng lên 140 lần/phút, giảm FiO₂ xuống 60%.
Kế đến, bé tiếp tục được theo dõi 30 phút thấy tình trạng ổn định nên được chuyển về Bệnh viện Nhi Đồng 1 theo dõi thêm. Sau 24 giờ can thiệp hiện tại tình trạng của bé rất ổn định, bé tự thở khí trời mà không cần bất kỳ sự trợ giúp nào cả.
Với sự phối hợp nhịp nhàng vô cùng ăn ý giữa Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi Đồng 1 một lần nữa cứu sống thành công một trường hợp bé bị bệnh tim block nhĩ thất độ 3 do mẹ có bệnh lý lupus.
Trường hợp 2: Thành công tiếp nối thành công, cùng ngày Bệnh viện Từ Dũ tiến hành thông tim xuyên tử cung cứu sống em bé bị dị tật bẩm sinh tim nặng không có lỗ van động mạch phổi.
Sản phụ H.T.H. (38 tuổi, ngụ TP. Thủ Đức, TPHCM). Sản phụ H. theo dõi thai kỳ và phát hiện thai có hẹp van động mạch phổi khi thai được 27 tuần. Chị H. được chuyển qua Bệnh viện Nhi đồng 1 để theo dõi tình trạng tim thai và theo dõi thai kỳ tại Bệnh viện Từ Dũ.
Khi thai được 28 tuần, bác sĩ siêu âm kiểm tra tim thai chị H. thì thấy van động mạch phổi ngày càng hẹp nặng, thiểu sản thất bên phải tiến triển. Do đó, Bệnh viện Từ Dũ tổ chức hội chẩn liên viện khẩn với Ban Giám đốc và kíp thông tim của Bệnh viện Nhi Đồng 1 lúc 10h30 ngày 27/02.
Kết quả cho thấy con so thai 28 tuần 4 ngày, thai không có lỗ van động mạch phổi gây thiểu sản thất phải tiến triển. Sau đó, các bác sĩ thống nhất đây là 1 trường hợp cấp cứu cần can thiệp tim trong bào thai sớm vì nếu không can thiệp hoặc can thiệp chậm thì có nguy cơ cao thai mất trong bụng mẹ
Sau khi tư vấn đầy đủ và được sự đồng thuận của gia đình, lúc 13h20 ngày 28/02, Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi đồng 1 đã cùng phối hợp thực hiện kỹ thuật can thiệp bào thai cho sản phụ H. Sản phụ được gây tê tủy sống, sau đó siêu âm kiểm tra lại tư thế của thai. Do tư thế thai không thuận lợi, buồng thất phải nằm sấp nên kíp can thiệp bào thai của Bệnh viện Từ Dũ phải chờ đợi, bơm dịch vào buồng ối rồi tiến hành xoay chuyển thai nhi về tư thế dễ tiếp cận vào buồng tim.
Siêu âm kiểm tra sau thực hiện can thiệp ghi nhận có luồng thông qua van động mạch phổi, nhịp tim thai 160 lần/phút, không tràn dịch màng ngoài tim. Sản phụ tiếp tục được theo dõi tại phòng mổ 15 phút sau, phẫu thuật kết thúc lúc 14g30 và thành công tốt đẹp.
Hai kíp phẫu thuật của 2 bệnh viện đã cân não để đảm bảo độ chính xác ở mức tuyệt đối, không để sự cố xảy ra trong suốt quá trình can thiệp. Kết quả là ê-kip đã thành công như mong đợi.
Bệnh Lupus là nguyên nhân hàng đầu gây block nhĩ thất bẩm sinh – sơ sinh do kháng thể từ mẹ qua nhau thai gây tổn thương đường dẫn truyền nhĩ thất (chiếm 80-95%). Block nhĩ thất trong giai đoạn bào thai chiếm tỉ lệ 1/20.000 trường hợp sinh. Biểu hiện bệnh của bé bắt đầu xuất hiện từ sau tuần thứ 18.
Lupus ban đỏ hệ thống là một bệnh tự miễn có biểu hiện lâm sàng đa dạng và thường gặp ở phụ nữ chủ yếu trong độ tuổi sinh đẻ (20 - 40 tuổi). Vấn đề thai sản trong bệnh Lupus ban đỏ hệ thống có thể dẫn đến nhiều biến chứng cho cả mẹ và con.
Quá trình mang thai là một trong những nguyên nhân gây khởi phát đợt cấp bệnh Lupus. Những cơ quan bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi đợt cấp bùng phát là da, máu, thận và khớp. Trong số đó, thận là cơ quan bị tổn thương nhiều nhất với các biểu hiện như viêm cầu thận, suy thận, hội chứng thận hư là một trong những yếu tố tiên lượng xấu, có thể dẫn đến tử vong người mẹ trong thai kỳ.
Ngược lại, bệnh lupus cũng gây ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển của thai nhi trong số đó có thể kể đến như làm tăng tỷ lệ sảy thai, thai lưu, sinh non, thai chậm phát triển, block nhĩ thất, lupus bẩm sinh….