Y học

Công nghệ định vị và trí tuệ nhân tạo bước tiến mới trong phẫu thuật cấy ghép implant nha khoa

Viết Toàn 26/02/2025 08:45

An toàn cao là ưu điểm tuyệt vời mà sự phát triển của công nghệ đã giúp cả bác sĩ nha khoa lẫn bệnh nhân có thể an tâm tuyệt đối trong cấy Implant - một trong những phẫu thuật can thiệp vốn có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không đảm bảo sự chính xác.

Cấy ghép Implant nha khoa: Hành trình từ khám phá tình cờ đến cuộc cách mạng trong nha khoa

Lịch sử cấy ghép răng không chỉ là câu chuyện về những tiến bộ khoa học, mà còn là hành trình đầy cảm hứng về sự kiên trì, khám phá và những đóng góp mang tính cách mạng cho ngành nha khoa.

Từ những nỗ lực sơ khai trong thế kỷ 18 với việc cấy ghép răng từ người hiến tặng, ngành nha khoa đã chứng kiến một bước ngoặt lịch sử vào năm 1952; Giáo sư Per-Ingvar Brånemark, một nhà nghiên cứu tại Đại học Lund, Thụy Điển, đã tình cờ khám phá ra hiện tượng tích hợp xương (osseointegration). Ông đã đặt một trụ titanium vào xương đùi của thỏ để cố định thiết bị nghiên cứu về tuần hoàn máu. Sau nhiều tháng, ông nhận thấy rằng trụ titanium không tháo ra được vì đã dính chặt vào xương. Điều này khiến ông nhận ra rằng titanium có khả năng tương thích sinh học cao và không gây ra phản ứng đào thải hay bất lợi nào cho cơ thể sinh vật.

lich-su-hinh-thanh-phuong-phap-trong-rang-implant-2.jpg
Giáo sư Brånemark cha đẻ của Implant

Nhận thấy tiềm năng to lớn của titanium, Giáo sư Brånemark hợp tác với công ty Nobel Biocare đã tiếp tục nghiên cứu và phát triển ứng dụng titanium trong nha khoa. Năm 1965, ông thực hiện ca cấy ghép implant titanium đầu tiên cho một người bạn bị mất toàn bộ răng, gặp khó khăn trong việc ăn nhai và giao tiếp. Ca cấy ghép đã thành công ngoài mong đợi. Công trình đã được báo cáo tại hội nghị tích hợp xương ở Toronto Canada vào năm 1982. Đây là cột mốc quan trọng đánh dấu sự ra đời của ngành cấy ghép implant nha khoa hiện đại sau gần 30 năm miệt mài nghiên cứu.

Thành công của ca cấy ghép này không chỉ mang lại hy vọng mới cho bệnh nhân mà còn đặt nền móng cho ngành cấy ghép implant nha khoa hiện đại. Titanium đã trở thành vật liệu tiêu chuẩn vàng trong cấy ghép implant nhờ khả năng tích hợp xương tuyệt vời và độ bền vững theo thời gian cũng như độ tương hợp sinh học không gây hại cho cơ thể. Điều đáng chú ý là chiếc implant đầu tiên được cấy ghép vào năm 1965 vẫn còn tồn tại và hoạt động tốt sau hơn 40 năm, chứng minh tính ưu việt của phương pháp này.

Giáo sư Brånemark được coi là "cha đẻ của ngành cấy ghép implant nha khoa hiện đại" nhờ những đóng góp mang tính cách mạng này. Công trình nghiên cứu của ông không chỉ thay đổi ngành nha khoa mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến hàng nghìn bác sĩ lâm sàng và bệnh nhân trên toàn thế giới.

Tại Việt Nam, ca cấy ghép răng Implant đầu tiên được thực hiện vào năm 1994 cho một bệnh nhân nam. Sau 20 năm, chiếc răng Implant này vẫn hoạt động rất tốt dù những răng xung quanh đã bị rụng dần đi, một lần nữa khẳng định giá trị và độ bền của kỹ thuật cấy ghép implant hiện đại.

Cấy ghép implant nha khoa: Hành trình đến với "nụ cười" hoàn hảo

Trong lịch sử phát triển của ngành nha khoa, cấy ghép implant đã mang lại những "nụ cười" rạng rỡ cho hàng triệu người. Tuy nhiên, hành trình đến với "nụ cười" ấy cũng không ít chông gai. Theo TS.BS Võ Văn Nhân - chuyên gia cấy ghép răng implant với hơn 27 năm kinh nghiệm, người tiên phong trong kỹ thuật dời dây thần kinh hàm dưới và cấy implant nha khoa tại Việt Nam, một trong những trở ngại lớn nhất của bác sĩ phẫu thuật chính là phải cắm ghép implant chính xác vị trí mong muốn.

"Cắm sai vị trí implant không chỉ ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai mà còn tác động lớn đến thẩm mỹ, gây khó khăn cho quá trình phục hình sau này", TS.BS Nhân chia sẻ. "Đây là điều khiến các bác sĩ chúng tôi trăn trở nhất".

Để giải quyết bài toán hóc búa này, ngành nha khoa thế giới đã không ngừng ứng dụng những tiến bộ của khoa học kỹ thuật. Từ phim X-quang 3 chiều, phần mềm thiết kế kỹ thuật số, công nghệ chế tạo tự động CAD/CAM, máng hướng dẫn phẫu thuật, công nghệ định vị, cho đến hệ thống tự động hóa bằng robot, mỗi giai đoạn phát triển đều đánh dấu một bước tiến quan trọng.

z6339073805614_73309cc8dd60c6d57f80e8d50957c81c.jpg
Máy Định Vị Cấy Ghép Implant Nha Khoa

Hiện nay, nha khoa Việt Nam đã bắt kịp xu hướng thế giới, ứng dụng công nghệ định vị trong cấy ghép implant. TS.BS Võ Văn Nhân là một trong những người tiên phong trong lĩnh vực này. Ông đã đầu tư hệ thống phẫu thuật định vị Xguide vào năm 2020 và trở thành bác sĩ đầu tiên tại Việt Nam thực hiện thành công ca cấy ghép implant bằng công nghệ định vị. Không chỉ dừng lại ở đó, ông còn được mời báo cáo và giảng dạy ở các hội nghị trong nước và quốc tế quốc tế như Thái Lan, Ấn Độ,…

"Việc kết hợp công nghệ định vị với kiến thức và kĩ năng đã giúp chúng tôi cấy ghép implant chính xác trong cả những trường hợp phức tạp implant nằm gần cấu trúc giải phẫu nguy hiểm mạch máu thần kinh và ổ mắt, tránh những sai sót đáng tiếc". TS.BS Nhân cho biết. "Đây là một bước tiến vượt bậc, mang lại sự an tâm cho cả bác sĩ và bệnh nhân. Tuy nhiên, để làm chủ công nghệ này, bác sỹ cần có quá trình học tập và huấn luyện để có kiến thức và kỹ năng giúp khai thác và ứng dụng tối đa tính ưu việt của công nghệ này”.

Khả năng tối ưu hóa của công nghệ định vị trong cấy ghép Implant nha khoa

Công nghệ định vị nói chung đã tạo nên một cuộc cách mạng trong quy trình cấy ghép Implant nha khoa nhờ khả năng tối ưu độ chính xác và an toàn. Ưu điểm nổi bật đầu tiên của hệ thống này là khả năng quan sát hoạt động của mũi khoan trong tương quan giải phẫu của bệnh nhân một cách trực quan ở thời gian thực, cho phép bác sĩ đánh giá được độ chính xác. Công nghệ này còn cho phép bác sĩ linh hoạt thay đổi kế hoạch điều trị ngay trong cuộc phẫu thuật và phù hợp với tất cả các hệ thống implant. Tối ưu hóa sự tưới nước làm mát, không gây ảnh hưởng tới xương đây là yếu tố quan trọng giúp cho sự lành thương và dính chặc implant vào xương hàm.

z6339085366827_23db202ccf7cb7a02061dc518634786f.jpg
Hình ảnh thể hiện trên màn hình để các bác sĩ theo dõi

Một ưu điểm khác của hệ thống định vị X Guide là khả năng giao tiếp giữa bác sĩ và máy. Hệ thống này thông báo chính xác chiều dài cần khoan và tính toán độ lệch góc của mũi khoan, giúp bác sĩ điều chỉnh thao tác một cách tối ưu. Đặc biệt, hệ thống còn tích hợp tính năng cảnh báo bằng hình ảnh và âm thanh khi mũi khoan vượt quá chiều dài mong muốn. Nhờ đó, bác sĩ có thể theo dõi lộ trình của mũi khoan trong tương quan với giải phẫu, tránh sai lệch gây ảnh hưởng đến các vùng giải phẫu lận cận. Đây là điều khó đạt được nếu sử dụng công nghệ máng hướng dẫn phẫu thuật truyền thống. Bên cạnh đó độ nhạy của hệ thống rất cao, mũi khoan chỉ cần vượt quá chiều dài cho phép 0.1mm thì ngay lập tức hệ thống phát tín hiệu cảnh báo cho bác sĩ, chính điều này đảm bảo tính an toàn cho cuộc phẫu thuật. Do vậy công nghệ này vô cùng hữu dụng khi cấy implant gần vùng giải phẫu phức tạp như: ổ mắt khi cấy implant xương gò má, hố chân bướm hàm khi cấy implant chân bướm, bó mạch thần kinh hàm dưới khi cấy implant ớ hàm dưới,…

Với những ưu điểm vượt trội, hệ thống định vị không chỉ là bước tiến lớn trong lĩnh vực Implant nha khoa mà còn mở ra hướng đi mới cho các phẫu thuật phức tạp khác như phẫu thuật nâng xoang, nội nha,… hứa hẹn mang lại kết quả tối ưu cho cả bác sĩ và bệnh nhân.

z6339078421095_65fe78b0423c4f4859ca7e271c7db7a4.jpg
Máy định vị cấy ghép Implant được ứng dụng với bệnh nhân phẫu thuật cấy ghép Implant

Ứng dụng công nghệ định vị X Guide: Giải pháp đột phá cho những ca phức tạp

TS.BS Võ Văn Nhân đã ứng dụng thành công phương pháp cấy ghép Implant bằng công nghệ định vị X Guide cho rất nhiều bệnh nhân có tình trạng phức tạp do tiêu xương hàm trầm trọng hay không răng bẩm sinh,…

Một trong những trường hợp điển hình được điều trị vào năm 2020, là bệnh nhân 27 tuổi ở Hà Nội, mắc hội chứng không răng bẩm sinh (không có răng từ khi sinh ra đến khi trưởng thành) – là một tình trạng di truyền hiếm gặp với tỷ lệ 1/100.000 trẻ em sinh ra. Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng đến ngoại hình với những biểu hiện đặc trưng như không có lông mi, lông mày, không có tóc, thân nhiệt cao, mũi hình yên ngựa,… mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng ăn nhai do không có răng từ nhỏ. Bệnh nhân phải ăn thức ăn mềm, cắt nhỏ và chỉ có thể nhai bằng nướu, khiến thức ăn không được nghiền nát hoàn toàn, thậm chí phải nuốt chửng, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, khả năng hấp thụ dinh dưỡng, ảnh hướng phát âm, giao tiếp và trở ngại việc và nhập cộng đồng.

Qua thăm khám, TS Nhân nhận thấy hàm trên của bệnh nhân bị tiêu xương nghiêm trọng, sát đáy xoang hàm, trong khi hàm dưới cũng tiêu xương đến mức lộ dây thần kinh. Theo TS Nhân, nếu áp dụng phương pháp cấy ghép Implant truyền thống kết hợp ghép xương, bệnh nhân sẽ phải trải qua nhiều lần phẫu thuật như lấy xương chậu, ghép xương, cấy Implant, và ghép nướu, tiềm ẩn nhiều rủi ro biến chứng và tỉ lệ thành công thấp. Do đó, phương pháp cấy ghép Implant xương gò má được xem là giải pháp tối ưu. Tuy nhiên, với tình trạng tiêu xương nghiêm trọng, vị trí cấy Implant ở xương gò má chỉ cách ổ mắt 1mm, đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối để tránh tổn thương thị giác.

Nhờ kết hợp giữa công nghệ định vị X Guide và kinh nghiệm lâm sàng, TS Nhân đã thực hiện thành công ca phẫu thuật, cấy Implant xương gò má hàm trên gắn phục hình tạm thời ngay lập tức. Kết quả, bệnh nhân nhanh chóng có được hàm răng cố định một cách an toàn, thẩm mỹ, có thể “ăn cả thế giới” như mong ước. Không chỉ vậy, bệnh nhân có thể tự tin nở nụ cười, tự tin hòa nhập cộng đồng, hoàn toàn lột xác thành một phiên bản mới. Cho đến thời điểm hiện này, kết quả được duy trì tốt sau 5 năm theo dõi và chất lượng cuộc sống được cải thiện đáng kể.

Rất nhiều trường hợp khác là bệnh nhân có tình trạng tiêu xương hàm nghiêm trọng, trước đây, TS Nhân phải phẫu thuật dời thần kinh. Tuy nhiên, hiện nay, nhờ công nghệ định vị X Guide, TS Nhân đã có thế cấy thành công trụ implant chiều dài lý tưởng một cách an toàn, không chạm vào thần kinh.

Theo nghiên cứu của bác sĩ Robert W Emery, 2016 đã công bố trên tạp chí Journal of Oral Implantology – ấn phẩm khoa học uy tín của Viện Hàn lâm Hoa Kì, cấy ghép Implant bằng công nghệ định vị X Guide có độ chính xác cao gấp 6 đến 11 lần so với phương pháp truyền thống. Ngoài ra, phương pháp này còn mang lại nhiều lợi ích vượt trội như: ít đau, ít sưng, ít chảy máu; tỷ lệ thành công lên đến 99,8%; rút ngắn thời gian điều trị và hạn chế nhu cầu ghép xương.

Với những ưu điểm vượt trội, công nghệ định vị đang trở thành giải pháp hàng đầu trong cấy ghép Implant, mở ra cơ hội phục hồi chức năng và thẩm mỹ răng miệng cho những bệnh nhân có tình trạng phức tạp.

z6339075465251_566f494ee2f02507ece8a29b33ede105.jpg
Hình ảnh quy trình ứng dụng AI của hệ thống

Vài nét chi tiết về thiết bị

Một bước tiến mới trong lĩnh vực cấy ghép implant nha khoa đã được giới thiệu tại Việt Nam với Hệ thống Phẫu thuật định vị X-Guide®. Thiết bị tiên tiến này, được sản xuất tại Mỹ và phân phối độc quyền bởi

Công ty TNHH Thiết Bị Y Tế Medent. Hiện nay, bên cạnh chức năng định vị hệ thống này đã tích hợp thêm trí tuệ nhân tạo (AI) và hệ thống lấy dấu quang trắc địa hình, điều này giúp phân lớp cấu trúc giải phẫu tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thiết kế, phẫu thuật và phục hồi răng trở nên nhanh chóng, an toàn, chính xác và hiệu quả hơn.

Quá trình cấy ghép với X-Guide® diễn ra qua ba giai đoạn:

* Giai đoạn 1: Thu thập dữ liệu. Chụp phim X-quang 3 chiều để có dữ liệu giải phẫu xương.

* Giai đoạn 2: Lập kế hoạch phẫu thuật. Bác sĩ sử dụng phần mềm chuyên dụng để tạo ra một mô hình răng cấy ghép ảo phù hợp với giải phẫu và phục hình răng thẩm mỹ.

* Giai đoạn 3: Thực hiện phẫu thuật. Trong quá trình phẫu thuật, hệ thống X-Guide® theo dõi chuyển động của dụng cụ phẫu thuật và hiển thị vị trí của nó trên màn hình. Nhờ đó, bác sĩ có thể thực hiện cấy ghép một cách chính xác theo kế hoạch đã định.

* So với phương pháp truyền thống, công nghệ mới giúp rút ngắn thời gian đáng kể nhờ loại bỏ công đoạn làm máng hướng dẫn phẫu thuật, đồng thời nâng cao độ chính xác và an toàn cho bệnh nhân.

Công nghệ này được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân, bao gồm:

* Độ chính xác cao: Giảm thiểu rủi ro và sai sót trong quá trình phẫu thuật.

* An toàn: Tránh tổn thương các cấu trúc giải phẫu quan trọng.

* Thời gian phục hồi nhanh: Giảm thiểu xâm lấn và giúp bệnh nhân phục hồi nhanh hơn.

Sự ra đời của Hệ thống Phẫu thuật định vị X-Guide® đánh dấu một bước tiến quan trọng trong ngành nha khoa Việt Nam, mang đến cơ hội tiếp cận các phương pháp điều trị tiên tiến cho bệnh nhân.

Đôi nét về chuyên gia:

Với hơn 27 năm gắn bó với ngành nha khoa, TS.BS Võ Văn Nhân là chuyên gia hàng đầu Việt Nam về cấy ghép implant, hiện là trưởng liên Bộ môn Cấy ghép nha khoa và Chẩn đoán hình ảnh, Khoa Răng Hàm Mặt, Đại học Hồng Bàng và Giám đốc Nha khoa Quốc Tế Nhân Tâm.

ts.bs-vo-van-nhan.png
TS.BS Võ Văn Nhân

* TS.BS Võ Văn Nhân tốt nghiệp loại Giỏi ngành Răng-Hàm-Mặt tại trường Đại học Y Dược TP. HCM, được tuyển thẳng vào chương trình đào tạo Thạc sĩ - Bác sĩ nội trú năm 2002. Tiếp tục nghiên cứu đề tài cấy ghép implant cho bệnh nhân khe hở môi vòm miệng và nhận học vị tiến sĩ năm 2014.

* Là bác sĩ đầu tiên tại Việt Nam thực hiện thành công phẫu thuật dời thần kinh, cấy implant xương gò má, cấy implant cá nhân hóa, trồng răng cho bệnh nhân không răng bẩm sinh, ghép xương khe hở huyệt răng trong phục hình răng cho bệnh nhân khe hở môi và vòm miệng.

* Có nhiều công trình khoa học được công bố trên các tạp chí trong nước và quốc tế về các kỹ thuật chuyên sâu trong các ghép xương và cấy ghép implant cho những tình huống phức tạp.

* Được mời báo cáo tại hội nghị khoa học ở nhiều nước và vùng lãnh thổ trên thế giới Úc, Hồng Kông (Trung Quốc), Ý, Pháp, Tây Ban Nha, Hàn Quốc, Malaysia,…

* Ông được các chuyên gia nước ngoài đánh giá cao vì đã có nhiều đóng góp về sự cải tiến, hoàn thiện kĩ thuật implant xương gò má trên thế giới (PGS Bente từ Viện nha khoa lâm sàng ĐH Oslo, Na Uy, PGS Dragan Grubor từ ĐH nha khoa Melbourne, Ý, BS Marco Lolli - Ý…) góp phần khẳng định và đưa implant nha khoa Việt lên tầm thế giới.

Viết Toàn