Bác sĩ Bệnh viện Bình Dân cảnh báo: Rượu bia gây viêm tụy cấp hoại tử
Lạm dụng rượu bia là nguyên nhân của 70% trường hợp viêm tụy mạn tính. Suy gan, xơ gan do rượu là điều mọi người thường hay nhắc đến, nhưng viêm tụy cấp do rượu mới là tình trạng gây tử vong nhanh chóng nếu diễn tiến nặng.
Trong Tết Ất Tỵ 2025, giữa tháng 1 đến giữa tháng 2/2025, Bệnh viện Bình Dân đã tiếp nhận 126 ca viêm tụy, trong đó 16 trường hợp viêm tụy cấp liên quan đến rượu bia. Con số này tương đương với dịp Tết Giáp Thìn 2024, với tổng số 129 ca viêm tụy cấp, trong đó 10 ca viêm tụy cấp do rượu.
Tính chung trong cả năm 2024, Bệnh viện Bình Dân đã điều trị 504 ca viêm tụy. Trong đó, 22 trường hợp viêm tụy cấp do rượu.
Viêm tụy cấp sau nhiều ngày uống rượu mừng năm mới
Hầu hết người bệnh viêm tụy do rượu nhập viện cấp cứu trong tình trạng đau dữ dội vùng bụng trên, vã mồ hôi, mạch nhanh tăng huyết áp, bụng chướng căng, sốt cao… sau nhiều ngày uống rượu mừng năm mới. Do nhầm lẫn với nhiều bệnh lý đường tiêu hóa như viêm dạ dày, viêm đại tràng, nhiều bệnh nhân tự điều trị tại nhà, khiến bệnh diễn tiến nặng mới đến bệnh viện.
Điển hình là trường hợp bệnh nhân B.Q.B (39 tuổi, Phú Yên) nhập viện cấp cứu vì đau bụng dữ dội. Theo lời kể, anh B.cảm giác cơn đau khiến mình "chết đi sống lại", cơn đau từ vùng thượng vị lan sang 2 bên hông lưng. Anh cho biết đã uống bia liên tục 4 ngày Tết với bạn bè.
Đến mùng 5 Tết, thấy đau bụng ngày một tăng, bệnh nhân nghĩ mình bị viêm đại tràng nên chủ quan không đi khám. Đến mùng 6 Tết, thấy bệnh không giảm, anh đến một phòng khám tại địa phương và được chẩn đoán là viêm dạ dày. Anh được chích thuốc giảm đau nhưng tình trạng bệnh không cải thiện.
Đến mùng 9 Tết (6/2/2025), người bệnh đau dữ dội không chịu nổi nên nhập cấp cứu Bệnh viện Bình Dân. Tại đây, anh B. được thực hiện xét nghiệm máu và chụp CT scan bụng.
Kết quả chẩn đoán hình ảnh gợi ý viêm tụy cấp thể hoại tử đuôi tụy, chỉ số CTSI 8 điểm biểu hiện tình trạng viêm tụy nặng, có dịch hạ vị, dịch màng phổi hai bên và bụng chướng nhiều hơi. Xét nghiệm máu ghi nhận tình trạng cô đặc máu với Hct 50%, bạch cầu 20.000/ml, chỉ số phản ứng viêm (CRP) trong cơ thể là 340mg/dL, tăng rất cao so với bình thường là 0.3mg/dL.
BS.CKI. Trương Thị Ngọc Như, bác sĩ điều trị khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Bình Dân, cho biết: “Đánh giá đây là một trường hợp viêm tụy nặng cần theo dõi sát, anh B. được chuyển ngay vào khoa Hồi sức Tích cực và Chống độc (ICU) để điều trị. Sau 2 ngày, tình trạng bệnh cải thiện, anh B. được chuyển đến Khoa Nội Tổng hợp để tiếp tục chăm sóc.
Hiện tại, tình trạng lâm sàng của anh B. đã cải thiện tốt. Bệnh nhân giảm đau bụng, bạch cầu trong máu giảm, Hct giảm, CRP giảm. Người bệnh đã được chụp kiểm tra CT bụng với kết quả viêm tụy cấp thể hoại tử CTSI 6 điểm, cải thiện so với lúc nhập viện.
Anh B. cho biết chưa từng nghe tới căn bệnh viêm tụy. Chỉ khi nhập viện mới biết tới bệnh này. Ban đầu anh còn nghĩ chỉ cần đến khám cấp cứu và về uống thuốc sẽ bớt. Cho đến khi bác sĩ yêu cầu nhập viện khẩn cấp, anh mới biết bệnh này nguy hiểm đến tính mạng.
Viêm tụy cấp có thể dẫn đến cơn bão cytokine gây hoại tử
BS.CKI. Trương Thị Ngọc Như lưu ý: “Tình trạng viêm tụy xảy ra khi các men tụy tự hoạt hóa gây tổn thương mô tụy và nhiều cơ quan trong cơ thể, thậm chí đe dọa tính mạng. Viêm tụy cấp là bệnh lý đòi hỏi cần được điều trị kịp thời để tránh "cơn bão cytokine" khi dịch tụy tăng tiết quá mức gây hoại tử nhu mô tụy, suy đa cơ quan, nhiễm trùng huyết...
Một khi viêm tụy cấp hoại tử xảy ra, người bệnh thường có tiên lượng xấu, tỉ lệ tử vong cao. Rất may trong trường hợp của anh B. đã đến khám cấp cứu kịp thời, và có đáp ứng điều trị tốt. Hiện người bệnh được tiên lượng có khả năng hồi phục hoàn toàn”.
Triệu chứng của bệnh viêm tụy thường gặp là đau bụng, chướng bụng, buồn nôn, bí trung đại tiện. Các triệu chứng này có thể gây nhầm lẫn với các bệnh thông thường như viêm dạ dày, viêm đại tràng, rối loạn tiêu hóa. Điều này làm cho bệnh nhân chủ quan không đi khám và điều trị sớm, dẫn đến xuất hiện các biến chứng.
Trong hầu hết các trường hợp, nguyên nhân gây viêm tụy là do sỏi đường mật hoặc do uống rượu bia. Lạm dụng rượu bia là nguyên nhân của 70% trường hợp viêm tụy mạn tính. Suy gan, xơ gan do rượu là điều mọi người thường hay nhắc đến, nhưng viêm tụy cấp do rượu mới là tình trạng gây tử vong nhanh chóng nếu diễn tiến nặng.
Cách dự phòng của viêm tụy cấp do rượu bia là hạn chế sử dụng rượu bia quá mức. Người thường uống rượu bia hoặc có tiền sử viêm tụy cần biết về bệnh lý này. Khi có dấu hiệu như đau bụng dữ dội, bí trung đại tiện, nôn ói, chướng bụng sau bữa ăn thịnh soạn hoặc uống rượu bia kéo dài, cần khám bệnh để tìm nguyên nhân vì có nguy cơ viêm tụy cấp.
Các biến chứng của viêm tụy cấp
- Hạ huyết áp, sốc, suy đa tạng: Đây là biến chứng viêm tụy cấp sớm và cực kỳ nguy hiểm của bệnh, có thể do nhiễm khuẩn nặng hoặc xuất huyết.
- Xuất huyết: Có thể xảy ra ở tuyến tụy, trong xoang bụng, hoặc trong ống tiêu hóa và các cơ quan khác, gây tổn thương các mạch máu.
- Nhiễm trùng tại tuyến tụy: Thường gặp vào cuối tuần đầu hoặc đầu tuần thứ hai của bệnh, dẫn đến hình thành các ổ áp xe và viêm phúc mạc toàn thể, hoại tử mô.
- Suy hô hấp cấp: Biến chứng viêm tuỵ cấp này thường có tiên lượng nặng.
- Nang giả tụy: Do quá trình đóng kén các tổn thương tại nhu mô tụy. Nang giả có thể chứa các enzyme tuyến tụy, dịch và mảnh vỡ của nhu mô. Nang này có thể tự dẫn lưu vào đường tụy và tự động biến mất sau khoảng từ 4 đến 6 tuần, nhưng nếu kéo dài có thể dẫn đến bội nhiễm hoặc tụ mủ.