Han Kang - phụ nữ châu Á đầu tiên nhận giải Nobel Văn học
Ngày 10/10, Viện Hàn lâm Thụy Điển đã công bố nhà văn người Hàn Quốc Han Kang là người giành giải thưởng Nobel Văn học 2024 "vì những áng văn đầy chất thơ, nhìn thẳng vào những tổn thương của lịch sử và phô bày ra tình thế mong manh của đời người".
Trước khi được trao giải Nobel Văn học, Han Kang từng được biết đến với giải thưởng Man Booker International 2016. Cô giành giải thưởng này chỉ một năm sau khi tác phẩm "Người ăn chay" được dịch sang tiếng Anh.
Riêng tại Việt Nam, Han Kang từng có 3 tác phẩm được dịch sang tiếng Việt là "Người ăn chay", "Trắng" và "Bản chất của người". Đây cũng được xem là những tác phẩm nổi bật nhất của cô.
Ngoài ra, các tác phẩm từng dịch sang tiếng Anh của cô bao gồm "Greek Lessons" (tạm dịch: Những bài học tiếng Hy Lạp), "I Do Not Bid Farewell" (tạm dịch: Tôi không nói lời tạm biệt) - tác phẩm vừa đoạt giải Prix Medicis tại Pháp năm 2023.
Han Kang sinh năm 1970 tại Gwangju, Hàn Quốc và chuyển đến Seoul năm 9 tuổi. Cô xuất thân từ gia đình có truyền thống văn học, với cha là một tiểu thuyết gia tên tuổi. Nối nghiệp cha, cô chọn học văn học Hàn Quốc tại Đại học Yonsei và sớm trở thành một cây bút chuyên nghiệp.
Sự nghiệp văn chương của Han Kang bắt đầu với 5 bài thơ công bố trên tạp chí Munhak-gwa-sahoe (Văn chương và xã hội) năm 1993. Đến năm 1995, truyện ngắn đầu tay "Tình yêu của Yeosu" của cô ra mắt độc giả, mở đầu cho một loạt các tác phẩm bao gồm cả tiểu thuyết và truyện ngắn về sau.
Giống như một số nhà văn đoạt giải Nobel khác là Mạc Ngôn, Orhan Pamuk, cô từng tham dự Chương trình viết văn quốc tế của Đại học Iowa (năm 1998).
Trong một cuộc phỏng vấn cùng với dịch giả Deborah Smith, người chuyển ngữ tác phẩm "Người ăn chay" sang tiếng Anh, Han Kang chia sẻ: "Với tôi, viết tiểu thuyết nghĩa là đặt ra những câu hỏi. Thông qua 'Người ăn chay', tôi muốn đặt ra câu hỏi về sự bạo lực của con người và về những gì có thể lẫn những những gì không thể trong việc loại bỏ sự tàn bạo nơi con người. Câu hỏi khác là liệu chúng ta có thể chấp nhận cái thế giới vốn trộn lẫn giữa bạo lực và cái đẹp này hay không".
Theo Chủ tịch Ủy ban Nobel Anders Olsson: "Bên cạnh viết lách, cô còn cống hiến dành cho nghệ thuật và âm nhạc, điều này được thể hiện trong toàn bộ những sáng tạo văn chương của cô".
Dù là giải thưởng danh giá bậc nhất, giải Nobel Văn học cũng không tránh khỏi những chỉ trích, bao gồm việc phần lớn tác giả được trao là nam giới hoặc đến từ phương Tây. Cho đến nay, giải thưởng này đã được trao 117 lần, vinh danh tổng cộng 121 người, bắt đầu từ năm 1901. Nhưng chỉ 18 trong số những người đoạt giải là phụ nữ.
Trước Han Kang, người phụ nữ gần nhất được trao giải là nhà văn người Pháp Annie Ernaux.
Với kết quả năm nay, Han Kang trở thành người Hàn Quốc đầu tiên, người phụ nữ châu Á đầu tiên, và người châu Á thứ 9 đoạt giải thưởng này. Kết quả này được cho là bất ngờ khi trái với nhiều dự đoán vốn dành cho Tàn Tuyết, Gerald Murnane, César Aira, hay Margaret Atwood.
Đây là giải Nobel thứ tư được công bố trong tuần này, sau các giải thưởng cho lĩnh vực y học, vật lý và hóa học. Giải Nobel Hòa bình sẽ được công bố vào thứ Sáu và giải Nobel Kinh tế vào thứ Hai.
Theo thông lệ, buổi lễ trao giải chính thức sẽ diễn ra vào ngày 10/12, nhân tưởng niệm ngày mất của Alfred Nobel, người sáng lập giải thưởng. Cũng tại đây, nhà văn Han Kang dự kiến sẽ có bài phát biểu và nhận phần thưởng là 11 triệu krona Thụy Điển (hơn 26 tỷ đồng).