Huy động nguồn lực cứu sống thai phụ bị thuyên tắc động mạch phổi lớn

Đó là trường hợp của bệnh nhân (BN) T.K.N., 26 tuổi, ngụ quận Bình Tân, mang thai lần đầu, được 9 tuần tuổi. Cách thời điểm nhập viện 4 tuần, BN N. bị tai nạn giao thông chấn thương gãy xương bàn ngón chân phải, đeo nẹp bàn chân phải và nằm bất động tại nhà khoảng 3 tuần. Sau đó, BN đi làm lại và cảm thấy đau nhức vùng cẳng chân phải và sưng bàn chân.

Ngày 20/7, trong lúc đang làm việc tại công ty, BN bị ngất xỉu và được đưa vào bệnh viện địa phương, trong tình trạng rất nguy kịch, mạch, huyết áp không đo được, suy hô hấp và theo dõi sốc phản vệ độ 3. BN được duy trì vận mạch, Adrenaline và chuyển ngay đến Bệnh viện Chợ Rẫy cùng ngày.

BN nhập khoa Cấp cứu tại Bệnh viện Chợ Rẫy, BN li bì, sốc nặng với mạch 130 lần/phút, huyết áp không đo được, suy hô hấp, nẹp cố định cẳng bàn chân phải.

BN được đặt nội khí quản, thở máy và hồi sức sốc, duy trì thuốc vận mạch liều cao, chẩn đoán thuyên tắc phổi. Qua CT scan động mạch phổi ghi nhận, có huyết khối ở thân động mạch phổi phải, trái và các nhánh vào phân thùy phổi.

Ngay lập tức, BN được chuyển khẩn cấp lên khoa Hồi sức cấp cứu (ICU) của Bệnh viện. Lúc này, thai phụ bắt đầu có chuyển biến sốc nặng, nổi bông tím toàn thân, mạch 160 lần/phút, huyết áp 60/40 mmHg, mạch ngoại vi khó bắt, suy hô hấp và được thở máy…

Kết quả siêu âm tim cho thấy, thất phải bị dãn to; siêu âm mạch máu chi, BN bị tắc không hoàn toàn tĩnh mạch đùi khoeo chân phải do huyết khối.

Ê-kip điều trị xác định BN bị thuyên tắc động mạch phổi khối lớn nguy cơ cao, suy thất phải cấp, gãy kín xương bàn ngón 2 chân phải, huyết khối tĩnh mạch đùi khoeo chân phải.

BN được chỉ định, cấp cứu phương pháp VA ECMO, điều trị kháng đông, an thần và vận mạch. Đồng thời, Bệnh viện tiến hành hội chẩn đa chuyên khoa sâu gồm khoa Hồi sức tích cực, Tim mạch, Tim mạch can thiệp, phòng DSA của khoa Chẩn đoán hình ảnh, Gây mê phẫu thuật tim và mời thêm bác sĩ Sản khoa của Bệnh viện Hùng Vương… để đưa ra phương pháp điều trị tối ưu nhất.

Đầu tiên, khoa ICU phối hợp cùng phòng DSA khoa Chẩn đoán hình ảnh thực hiện lấy huyết khối động mạch phổi. Trong quá trình phẫu thuật tại phòng DSA, ê-kip ghi nhận thai phụ bị tắt hoàn toàn thân chính động mạch phổi 2 bên.

Sau hơn 2 tiếng, ê-kip thành công lấy ra nhiều mảnh huyết khối, tái thông động mạch phổi 2 bên ở mức độ 50 – 70%.

Nói về sự phức tạp trong quá trình phẫu thuật, BS. CK2. Nguyễn Huỳnh Nhật Tuấn – khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, sau khi thực hiện ECMO, về cơ bản huyết áp của BN có cải thiện. Tuy nhiên, tình trạng thuyên tắc phổi này lại không thể sử dụng được thuốc tiêu sợi huyết toàn thân do BN đang trong tình trạng nguy kịch.

Bên cạnh đó, BN lại đang mang thai và phải thực hiện ECMO nên nếu sử dụng thuốc tiêu sợi huyết toàn thân sẽ gây ra những tác dụng phụ, nguy hiểm nhất có thể gây chảy máu không kiểm soát được, nguy cơ cho thai nhi rất cao. Chính vì vậy, các khoa quyết định lấy huyết khối và trong quá trình thực hiện, các ê-kip vừa can thiệp, vừa che chắn cho thai nhi rất cẩn thận.

Sau phẫu thuật, khoa ICU tiếp tục phối hợp với khoa Gây mê phẫu thuật tim, đặt Catheter Swan-ganz tại giường, dưới hướng dẫn siêu âm để theo dõi áp lực trung bình động mạch phổi và đánh giá chức năng tim liên tục qua hệ thống monitoring. Đồng thời, kết hợp bác sĩ Bệnh viện Hùng Vương để đặt thuốc dưỡng thai phù hợp, bảo vệ an toàn tối đa cho thai nhi.

Kết quả sau 4 ngày tiến hành các phương pháp kỹ thuật chuyên sâu, BN được rút nội khí quản, ngưng ECMO sau 1 ngày… Sau đó, tiếp tục được khoa Tim mạch can thiệp đặt lưới lọc tĩnh mạch chủ dưới, phòng ngừa tái phát.

Đến nay, ngày 02/08, BN đã hoàn toàn tỉnh táo, có thể ngồi ăn uống tại giường, không cần thở oxy, huyết áp ổn định, kết quả siêu âm và diễn biến thai nhi thuận lợi. Bệnh nhân có thể xuất viện vào cuối tuần và tiếp tục được điều trị thuốc kháng đông.

BS. CK2. Trần Thanh Linh – Khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, trước đây, bệnh lý thuyên tắc phổi được điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy khá nhiều và chủ yếu xuất hiện ở BN đa chấn thương đang nằm viện.

“Tuy nhiên, thuyên tắc phổi ở nhóm thai kỳ, đang bị chấn thương, đặc biệt BN nhập viện trong tình trạng cấp cứu, ngay cả những trung tâm chuyên về điều trị thuyên tắc phổi trên thế giới với nhóm bệnh lý này ở mức độ nặng, nguy kịch như trường hợp này, tỉ lệ tử vong là trên 60%”, BS. CK2. Trần Thanh Linh nhận định.

Trước bệnh lý nguy hiểm này, các chuyên gia y tế khuyến cáo, các BN mang thai thuộc nhóm nguy cơ cao tăng đông máu dễ gây huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc khi có triệu chứng như đau nhức, sưng chân đặc biệt với chấn thương bị hạn chế vận động… cần siêu âm mạch máu tầm soát huyết khối để có thể can thiệp điều trị kịp thời.

HỒNG DUNG