Điều trị bằng xông hơi - tắm hơi
Xông hơi sưởi ấm cơ thể, tinh dầu của lá xông sát trùng đường hô hấp trên, giúp cơ thể nhẹ nhõm, thoải mái, hết nghẹt mũi... Xông hơi ướt (steambath) và xông hơi khô (sauna) mang lại lợi ích khác nhau.
Phòng xông hơi (Phần Lan: Sauna)
Đây là một căn phòng nhỏ hoặc nhà thiết kế như là một nơi để phục vụ cho con người tắm bằng hơi nước hay tắm khô, từ này cũng có thể chỉ một tổ hợp nhiều phòng và các trang thiết bị. “Sauna” xuất phát từ tiếng Phần Lan nghĩa là phòng tắm hơi. Hơi nước và nhiệt độ cao sẽ làm cho người tắm tại đây đổ mồ hôi.
Các phòng xông hơi lâu đời nhất được biết đến ở Phần Lan được làm từ các hố đào trong một con dốc trên mặt đất và chủ yếu được sử dụng làm nhà ở vào mùa đông. Phòng tắm hơi có lò sưởi nơi đá được nung nóng đến nhiệt độ cao. Nước được tưới lên những viên đá nóng để tạo hơi nước và làm tăng nhiệt.
Phòng tắm hơi công cộng Jjimjilbang là một mô hình trị liệu cực kỳ phổ biến tại “xứ sở kim chi”, đây cũng là bí quyết chăm sóc sức khỏe cũng như sắc đẹp mà người dân Hàn Quốc rất ưa chuộng.
Phòng xông hơi ở Thổ Nhĩ Kỳ (hay còn gọi là hammams) bắt nguồn từ văn hóa tắm hơi công cộng tại La Mã thời kỳ đế chế này đang đô hộ Thổ Nhĩ Kỳ. Rất ít những gia đình tại quốc gia này có phòng tắm hơi riêng, vì thế nên họ bắt buộc phải đến những địa điểm tắm hơi công cộng.
Nếu đã có dịp du lịch tại Phần Lan, bạn cũng thấy sự phổ biến của các phòng sauna tại quốc gia này. Xông hơi được xem như một hoạt động không thể thiếu của hầu hết người dân sống tại Phần Lan. Cũng giống như Việt Nam, cách thực hiện xông hơi ở đây cũng dùng máy xông hơi khô để trang bị cho các phòng gỗ.
Sưởi ấm cơ thể, thư giãn tinh thần bằng xông hơi
Xông hơi sưởi ấm cơ thể, tinh dầu của lá xông sát trùng đường hô hấp trên, giúp cảm thấy nhẹ nhõm, thoải mái, hết nghẹt mũi... Xông hơi ướt (steambath) và xông hơi khô (sauna) mang lại lợi ích cho sức khỏe khác nhau.
Xông hơi khô thường dùng đá (sỏi) được đun nóng để làm tăng nhiệt độ phòng (khoảng 60oC), giúp mồ hôi vã ra thật nhiều. Còn xông hơi ướt giúp bài tiết mồ hôi; hơi nước còn làm ẩm da, các độc tố thải qua các lỗ chân lông nhờ đó giúp da mịn màng, người đang bị cảm sẽ thấy nhẹ nhàng hơn sau khi xông.
Xông hơi còn giúp cơ thể phân hủy một lượng mỡ nhất định để điều nhiệt. Nếu bạn có một thực đơn ăn kiêng vừa phải cùng với xông hơi, bạn vẫn có thể giảm béo nhẹ nhàng mà không bị nhăn da.
Sau một ngày làm việc mệt mỏi, lượng acid lactic ứ đọng trong các cơ, xông hơi ướt giúp giảm sự mệt mỏi, đau nhức tan biến. Xông hơi ướt cục bộ còn có thể tiến hành với những trường hợp bị viêm mũi, viêm họng, viêm xoang, mụn trứng cá.
Mỗi loại phòng xông hơi sẽ mang lại những lợi ích khác nhau, nhưng nhìn chung đều tác động nhiệt lên cơ thể giúp làm nóng và kích thích cơ thể bài tiết mồ hôi, đồng thời loại bỏ các độc tố. Khi xông hơi các mạch máu dưới da giãn rộng, tác động lên hệ thần kinh làm tăng nhanh quá trình chuyển hóa chất trong cơ thể, làm giảm mệt mỏi, giảm căng thẳng, chăm sóc sức khỏe và giúp thư giãn tinh thần.
Tác dụng của xông hơi đối với sức khỏe tổng thể
Với hệ tim mạch
Khi xông hơi làm giãn các mạch máu dưới da giúp giảm sức cản ngoại vi, làm lượng máu đi từ tim tăng lên, tim tăng tần số co bóp.
Với hệ thần kinh
Làm tăng quá trình chuyển hóa chất trong cơ thể, làm giảm mệt mỏi căng thẳng, giúp cơ thể thư giãn, ngủ sâu giấc.
Với hệ hô hấp
Không khí nóng làm tăng cường cung cấp máu cho lớp niêm mạc đường hô hấp, tạo điều kiện tái tạo lớp biểu mô và phát triển lưới mao mạch trong phổi. Dưới tác động của nhiệt, cơ của hệ hô hấp được thư giãn, các ống phế quản giãn rộng, hít thở trở nên dễ dàng.
Về mặt y học cổ truyền, xông hơi thuốc nằm trong phép chữa ngoài cơ thể của Đông y; thường dùng các loại thuốc có tinh dầu giúp khu phong, tán hàn, hoạt huyết thông lạc, tiêu viêm, lưu thông khí huyết..., tác động lên da, niêm mạc, gân cơ để hỗ trợ điều trị bệnh.
Xông hơi được chỉ định như thế nào?
Xông hơi toàn thân
- Mệt mỏi sau lao động, thời kỳ hồi phục sức khỏe sau bệnh
- Căng thẳng thần kinh, suy nhược thần kinh
- Cảm mạo, đau nhức mỏi toàn thân
- Viêm da dị ứng, trứng cá, chàm...
- Thấp khớp, đau cứng khớp
- Đau các dây thần kinh ngoại biên
Xông hơi cục bộ
- Đau cứng khớp mạn tính, đau lưng, đau cổ gáy do co cứng cơ,…
- Đau dây thần kinh, tê bì, giảm dinh dưỡng vùng chi,…
- Chấn thương lâu ngày gây co cứng gân cơ, sẹo co kéo,…
- Một số bệnh ngoài da: Chàm, viêm da dị ứng, nấm, trứng cá,…
- Chăm sóc da, chống lão hóa,…
Chống chỉ định đối với xông hơi
Các trường hợp không được phép xông hơi bao gồm: Viêm nhiễm cấp tính ở cơ quan hô hấp, tiêu hóa, bài tiết; đang sốt cao, xuất huyết hoặc đe dọa xuất huyết; quá suy kiệt; đang có bệnh cấp tính
Chống chỉ định tuyệt đối
- Viêm cấp và các chấn thương cấp tính.
- Vết thương nhiễm khuẩn, vết thương hở.
- Tắc động mạch hay tĩnh mạch ở bệnh nhân đái tháo đường.
- Các khối u ác tính, lao tiến triển.
- Bệnh nhân say rượu, tâm thần.
Chống chỉ định tương đối
- Các trường hợp giảm cảm giác nóng lạnh.
- Trẻ em, bệnh nhân tâm thần.
- Các bệnh tim mạch, hô hấp, thận (không điều trị toàn thân)
Xông hơi có thể kết hợp thêm tinh dầu hoặc các loại thảo dược cũng rất tốt cho sức khỏe. Xông hơi ngày nay rất phổ biến, tuy nhiên cần hiểu đúng cách sử dụng để có được sự hiệu quả nhưng vẫn an toàn.