Sở Y tế TP.HCM: Cuối năm trở lạnh, bệnh hô hấp tăng

Sở Y tế TP.HCM đã tổ chức cuộc họp chuyên gia giữa 03 bệnh viện nhi, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới, Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) và Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Thành phố (HCDC) để đánh giá nguyên nhân của hiện tượng tăng số ca viêm hô hấp cấp tính ở trẻ em trong những tháng gần đây.

Kết quả xét nghiệm Multiplex PCR của Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) từ các mẫu bệnh phẩm thu nhận từ các bệnh viện nhi của TPHCM cho thấy đều là các tác nhân gây bệnh hô hấp thường gặp trên trẻ em trong nhiều năm qua.

Bước đầu nhận định, virus vẫn là nguyên nhân chính gây nên bệnh cảnh viêm hô hấp cấp tính, cùng với thời tiết chuyển mùa đã dẫn đến hiện tượng này.

Tác nhân gây bệnh viêm hô hấp cấp tính thường gặp

Kết quả xét nghiệm từ OUCRU cho thấy hiện tại không ghi nhận tác nhân nào nổi trội bất thường.

Các tác nhân được tìm thấy qua xét nghiệm bao gồm virus cúm mùa, RSV, Enterovirus, và các vi khuẩn H. Influenza, Strep. pneumonia và Mycoplasma pneumonia cũng là các tác nhân gây bệnh hô hấp thường gặp trong nhiều năm qua tại TP.HCM.

Các chuyên gia về bệnh hô hấp trẻ em nhận định các virus này là những tác nhân phổ biến gây bênh viêm hô hấp, đã được ghi nhận tại Việt Nam và trên thế giới. Phần lớn ca bệnh đều nhẹ, có thể điều trị ngoại trú; các bệnh cảnh viêm phổi nặng thường gặp trên người bệnh có ít nhất 1 bệnh lý nền như tim bẩm sinh, bại não, xuất huyết não, teo đường mật, suy giảm miễn dịch, bệnh phổi mạn, lupus đỏ hệ thống, suy dinh dưỡng…

Viêm hô hấp cấp tính là bệnh phổ biến thường gặp nhất ở trẻ em, diễn tiến theo mùa ở nước ta và nhiều nước trên thế giới, thường tăng cao vào tháng 10 - 12 hằng năm. Số liệu tổng hợp từ các bệnh viện trong 10 tháng đầu năm 2023 cho thấy bệnh nhi bị viêm hô hấp cấp điều trị ngoại trú, nội trú và tử vong thấp hơn cùng kỳ so với các năm trước dịch COVID-19 (từ 2015 - 2019).

Theo HCDC, mặc dù số ca đến khám tại các cơ sở y tế có gia tăng trong những tháng cuối năm 2023, nhưng hệ thống giám sát chưa ghi nhận các ổ dịch viêm hô hấp tại các trường học trong những tháng gần đây. Điều này phù hợp với độ tuổi mắc bệnh đợt này chủ yếu ở trẻ nhỏ.

Như vậy có thể kết luận hiện tượng tăng số ca bệnh viêm hô hấp trong những tháng gần đây tại các bệnh viện nhi của TPHCM là hiện tượng tăng theo chu kỳ hàng năm của các bệnh thường gặp ở trẻ em.

Tác nhân gây bệnh không có gì thay đổi, chủ yếu vẫn là các loại virus thường gặp, trong đó virus cúm - là một loại virus đã có vắc xin dự phòng. Đa số các bệnh viêm hô hấp do virus chỉ cần điều trị triệu chứng và tự khỏi, những trường hợp viêm phổi hoặc có bệnh lý nền cần được nhập viện chẩn đoán và điều trị đúng cách và kịp thời để ngăn các biến chứng nặng và hạn chế tử vong.

Do có nhiều tác nhân virus khác nhau đều có thể gây bệnh viêm hô hấp nên một trẻ có thể bị mắc bệnh nhiều lần.

Bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp: Một trong ba bệnh lý nặng ở trẻ em

Từ nhiều năm qua, một trong những bệnh lý nặng ở trẻ em mà 3 bệnh viện chuyên khoa Nhi của TPHCM thường tiếp nhận điều trị do các bệnh viện trong khu vực phía Nam chuyển đến đó là bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp nặng, những bệnh nhi này cần phải được hồi sức hô hấp và điều trị chuyên sâu. Gần như là một quy luật, bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp ở trẻ em thường tăng vào những tháng cuối năm, năm 2023 cũng không là năm ngoại lệ.

Trước tình hình này, Sở Y tế TPHCM đã chỉ đạo các Bệnh viện chuyên khoa Nhi và BV Bệnh Nhiệt đới tổ chức họp giao ban trực tuyến công tác phòng chống dịch với các bệnh viện đa khoa, bệnh viện chuyên khoa Nhi thuộc các tỉnh phía Nam về các bệnh nhiễm khuẩn thường gặp đang lưu hành như bệnh tay chân miệng, sốt xuất huyết và nhất là bệnh nhiễm khuẩn hô hấp cấp như viêm phổi và viêm tiểu phế quản đang có dấu hiệu gia tăng theo chu kỳ cuối năm.

Tại hội nghị này, các Bệnh viện Nhi đồng 1, Bệnh viện Nhi đồng 2, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM đều nhận định hiện nay số ca mắc nhiễm khuẩn hô hấp ở trẻ em tại các tỉnh, thành khu vực phía Nam tiếp tục tăng trong tháng 10/2023 so với các tháng trước đó. Đây là hiện tượng tăng theo chu kỳ vào những tháng cuối năm của nhóm bệnh này ở trẻ em, điều đáng lo là khi số ca mắc tăng, số ca nặng và số tử vong sẽ tăng là điều rất khó tránh khỏi nếu thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các tuyến. Do đó, thông qua hội nghị các chuyên gia của các bệnh viện tuyến cuối mong muốn chia sẽ kinh nghiệm chẩn đoán và nhất là thống nhất phác đồ điều trị theo hướng dẫn của Bộ Y tế nhằm trách gây quá tải cho các bệnh viện tuyến cuối của Thành phố.

Theo các chuyên gia, bệnh nhiễm khuẩn hô hấp là bệnh thường gặp nhất ở trẻ em, việc bệnh hô hấp tăng trong những tháng cuối năm khi thời tiết bắt đầu trở lạnh, mưa nhiều cũng được ghi nhận trong những năm trước vì các cháu nhỏ dễ bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi thời tiết.

Tình hình mắc và tử vong do viêm phổi nặng ở trẻ em tại khu vực phía Nam trong những năm qua vẫn chưa có thay đổi đáng kể. Theo các chuyên gia về Nhi khoa của Thành phố, phần lớn những bệnh nhi tử vong do bệnh hô hấp có bệnh nền mạn tính đi kèm như tiền căn sanh non, nhẹ cân, bệnh phổi mạn, dị tật bẩm sinh, suy giảm miễn dịch, bệnh lý huyết học bẩm sinh…

Đây là nhóm bệnh lý phức tạp, giảm tỷ lệ tử vong của nhóm bệnh này ở trẻ em vẫn còn là thách thức đối với chuyên ngành Nhi khoa không chỉ của nước ta mà cả các các nước phát triển.

Khởi Nguyên