Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong quản lý an toàn thực phẩm
Việt Nam đã triển khai nhiều mô hình sản xuất an toàn, chuỗi giá trị nông sản an toàn, bền vững. Thực phẩm sản xuất trong nước đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc tế ngày càng nhiều.
Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Chỉ thị 17-CT/TW về tăng cường an ninh, an toàn thực phẩm, tập trung vào chuỗi cung ứng an toàn, kiểm soát chất lượng và tiếp cận thực phẩm bền vững.
Nhiều vấn đề xoay quanh an toàn thực phẩm đã được đặt ra trong hội thảo tổng kết dự án an toàn thực phẩm của Viện Mekong vừa được tổ chức tại TPHCM vào ngày 31/8/2023.
An toàn thực phẩm là một vấn đề quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và hạnh phúc của người dân trên khắp khu vực sông Mê Kông. Tuy nhiên, đây là khu vực chủ yếu dựa vào nông nghiệp, nhiều báo cáo cho thấy sự gia tăng các trường hợp dư lượng thuốc trừ sâu và hàm lượng kim loại nặng quá mức trong các sản phẩm thực phẩm.
Theo các chuyên gia, những chất gây ô nhiễm này có thể xâm nhập vào thực phẩm chuỗi thông qua thực hành nông nghiệp không đúng cách, giám sát không đầy đủ hoặc ô nhiễm trong quá trình chế biến.
Trong bối cảnh đó, Viện Mê Kông (MI) đã hợp tác với New Zealand (NZAP) trong việc triển khai Hoạt động Năng lực An toàn Thực phẩm (Giai đoạn II) - Dự án Thúc đẩy Thực phẩm An toàn cho Mọi người (PROSAFE) kể từ năm 2018.
Dự án kéo dài 5 năm xây dựng năng lực khu vực và địa phương; cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho chính quyền địa phương, khu vực tư nhân và các viện nghiên cứu nhằm giải quyết các vấn đề an toàn thực phẩm của 4 quốc gia này. Từ đó phòng ngừa và can thiệp kịp thời để giải quyết các rủi ro ô nhiễm trên toàn bộ chuỗi cung ứng thực phẩm.
Theo bà Maria Theresa S. Medialdia, Giám đốc Phát triển Nông nghiệp và Thương mại - Viện Mekong (MI), Việt Nam đang chuẩn bị tổ chức Hội nghị toàn cầu lần thứ 4 về Chương trình Hệ thống Thực phẩm Bền vững của Mạng lưới Một Hành tinh (the One Planet Network's Sustainable Food Systems Program) và đã được Diễn đàn Kinh tế Thế giới chọn cho sáng kiến Trung tâm Đổi mới Thực phẩm.
“Việt Nam đã nhanh chóng đưa ra Kế hoạch hành động quốc gia về chuyển đổi hệ thống thực phẩm đến năm 2030, nhằm phát triển một hệ thống thực phẩm có trách nhiệm, minh bạch và bền vững. Kế hoạch tập trung vào việc đảm bảo khả năng tiếp cận thực phẩm an toàn và bổ dưỡng cho tất cả mọi người, tăng cường sản xuất và tăng cường hệ thống an toàn thực phẩm thông qua xây dựng năng lực và quản lý thông tin minh bạch. Sáng kiến này phù hợp với Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững,” Bà Maria chia sẻ.
Chia sẻ tại hội thảo, TS Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm Thủy sản - Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, cho biết thêm, Việt Nam hiện được coi là một trong những quốc gia xuất khẩu thực phẩm, đặc biệt là nông sản, quan trọng trên toàn cầu. Nông sản của Việt Nam đã được xuất đi 190 quốc gia và vùng lãnh thổ với kim ngạch xuất khẩu nông sản đạt hơn 53 tỷ USD. Hàng thực phẩm Việt Nam đã có mặt trong các siêu thị tại những thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Châu Âu.
Các quy định về an toàn thực phẩm được điều chỉnh bởi Luật An toàn Thực phẩm năm 2010, trong đó quy định trách nhiệm đảm bảo an toàn thực phẩm an toàn đặt lên vai các doanh nghiệp thực phẩm, tuy nhiên vẫn còn một khoảng cách đáng kể giữa luật được quy định và thực tiễn thực tế.
Mặc dù cơ hội thương mại nông sản thực phẩm ngày càng tăng, mối lo ngại về vệ sinh thực phẩm, chất gây ô nhiễm, buôn bán không chính thức và việc sử dụng chất cấm trong sản xuất thực phẩm cũng theo đó không ít. Hiện, Việt Nam vẫn đang gặp thách thức trong lĩnh vực an toàn thực phẩm.
Bao gồm kiến thức cộng đồng còn hạn chế về các phương pháp xử lý thực phẩm sai lầm, các nhà cung cấp thực phẩm địa phương vẫn chưa trung thực trong việc sản xuất, chế biến và cung cấp thông tin cũng như việc lạm dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất nông nghiệp, chế biến và bảo quản...
Các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết phải có những hành động chủ động hơn nữa ở Việt Nam.
TS Tiệp nói rằng, lần đầu tiên Việt Nam triển khai kết hợp giữa an toàn thực phẩm và an ninh lương thực, đặc biệt chú trọng các công tác quản lý, giáo dục, truyền thông và hướng tới văn hóa an toàn thực phẩm.
“Việt Nam cũng đang tập trung cải thiện chính sách, quy định và sắp xếp thể chế (điều phối viên duy nhất ở mọi cấp độ); đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến và số hóa; nâng cao năng lực kỹ thuật để giải quyết các vấn đề mới nổi; huy động mọi nguồn lực bao gồm hợp tác công tư để hiện đại hóa chuỗi cung ứng thực phẩm. Chính phủ cũng khuyến khích phát triển chuỗi giá trị thực phẩm xanh, sạch gắn với chuỗi cung ứng quốc tế,” TS Tiệp cho biết.