Cứu sống sản phụ ngưng tim ngưng thở do vỡ tử cung vì nhau cài răng lược
Thai phụ đến bệnh viện trong tình trạng hôn mê, ngưng tim ngưng thở, mạch huyết áp không đo được. Bác sĩ xác định đây là trường hợp vỡ tử cung, sốc mất máu.
Chị Q (39 tuổi, nhà ở Bình Dương) mang thai lần thứ 3, có khám thai định kỳ tại phòng khám tư nhân và tại Bệnh viện Từ Dũ. Lúc thai 25 tuần phát hiện nhau cài răng lược.
Đến 31 tuần, tình trạng xâm lấn bánh nhau tiến triển nặng hơn nên siêu âm nghi ngờ nhau cài răng lược thể Percreta - gai nhau xâm lấn xuyên qua phúc mạc tử cung và có thể xâm lấn đến cơ quan lân cận.
Chị Q. có tiền căn sinh thường 2 lần, hiện tại có 1 bé 12 tuổi và 1 bé 8 tuổi. Năm 2021, chị Q. phát hiện có nhân xơ tử cung to gây rong cường kinh nên chị được bác sĩ phẫu thuật mổ mở bóc nhân xơ. Hậu phẫu 5 ngày ổn định không ghi nhận bất thường.
Sau mổ chị ngừa thai bằng vòng thấy không hợp nên chị tháo vòng ra và đặt que cấy tránh thai. Sau một thời gian cấy que, chị bị rong kinh rong huyết nên lại tháo ra chuẩn bị uống thuốc ngừa thai mỗi ngày. Chưa kịp uống thuốc ngừa thai, chị lại bị trễ kinh và thử que biết mình có thai.
Theo BSCKII Trần Ngọc Hải, Phó Giám đốc Điều hành Bệnh viện Từ Dũ, khi mang thai được 33 tuần 5 ngày, chị Q đột ngột đau bụng dữ dội, đau liên tục, càng lúc càng tăng. Cơn đau làm bệnh nhân không thở được, cảm giác vùng bụng như muốn vỡ tung ra. Chi Q. nói cơn đau này cường độ mạnh gấp 10 lần cơn đau đẻ của 2 lần sinh trước. Sau 15 phút, người nhà gọi xe đưa bệnh nhân chạy thẳng đến Bệnh viện Từ Dũ. Trên đường đi bệnh nhân ngất xỉu không còn khả năng nhận biết xung quanh nữa.
Bác sĩ trưởng khoa cấp cứu nhanh chóng xác định đây là một trường hợp vỡ tử cung, sốc mất máu nguy kịch đến tính mạng, khoa cấp cứu lập tức kích hoạt quy trình báo động đỏ nội viện huy động toàn bộ lực lượng nhân viên y tế có trình độ chuyên môn hỗ trợ.
Tại khoa Cấp cứu, bệnh nhân lập tức được tiến hành hồi sức tích cực bằng nhấn tim ngoài lồng ngực, tiêm adrenalin, đặt nội khí quản, lập đường truyền tĩnh mạch và chuyển lên phòng mổ. Tại phòng mổ, bác sĩ gây mê hồi sức nhanh chóng tiến hành đặt catheter tĩnh mạch cảnh trong dưới hướng dẫn siêu âm theo phương pháp Seldiger và đặt catheter động mạch quay theo dõi huyết áp liên tục trong những trường hợp bệnh nặng, nguy kịch.
Vừa tiếp tục hồi sức nhấn tim, các bác sĩ Sản khoa vừa nhanh chóng phẫu thuật mở bụng cấp cứu lúc 8 giờ 30 phút. Vào bụng thấy có khoảng 3000ml máu loãng và máu cục. Bác sĩ tiến hành rạch cơ tử cung bắt ra 1 em bé trai non tháng, không phản xạ, tím tái. Bác sĩ sơ sinh sẵn sàng hồi sức tích cực đặt nội khí quản, bóp bóng và nhanh chóng đưa bé về khoa sơ sinh để cho vào máy thở nhằm tạo cơ hội sống mong manh cho bé.
BS Ngọc Hải cho biết thêm, sau khi lấy em bé ra bác sĩ kiểm tra thấy nhau xâm lấn ăn thủng tử cung góc trái mặt sau khoảng 3 - 4cm và có mạch máu đang chảy. Bác sĩ tiến hành gỡ dính, cắt tử cung chừa 2 buồng trứng. Trong quá trình mổ, hồi sức tích cực, bơm máu liên tục, bệnh nhân có tim trở lại. Cuộc mổ kết thúc sau 2 giờ với tổng cộng lượng máu truyền là 3340ml bao gồm 6 túi hồng cầu lắng 350ml, 4 túi huyết tương tươi đông lạnh 200ml, 4 túi kết tủa lạnh 50ml, 6 túi tiểu cầu gạn tách 40ml.
Do trong các cuộc mổ bệnh nhân bị hôn mê, ngưng tim ngưng thở, mất máu khối lượng lớn đối diện nguy cơ tổn thương não không hồi phục, suy đa cơ quan, rối loạn đông cầm máu, tổn thương phổi, quá tải tuần hoàn, rối loạn điện giải, rối loạn kiềm toan, sốt tán huyết, nhiễm khuẩn…..
“Sau khi trải qua cuộc đại phẫu, cơ thể chị Q. đã có sự hồi phục ngoạn mục ngoài sức tưởng tượng của nhân viên y tế chúng tôi cũng như gia đình chị Q. Sau 3 ngày, chị Q. đã có thể tự đi lại vệ sinh cá nhân, ăn uống được nhiều loại thức ăn và có cảm giác ngon miệng. Vết mổ dọc giữa bụng đã khô hoàn toàn không có dấu hiệu rỉ dịch hay sưng đỏ gì cả. Các kết quả siêu âm và xét nghiệm máu sau mổ cho thấy tình trạng sức khỏe chị Q. đang rất ổn định, sẽ sớm xuất viện,” BS Ngọc Hải chia sẻ.
Êkíp phẫu thuật và Bác sĩ Phó trưởng phòng kế hoạch tổng hợp, bác sĩ Trưởng phòng công tác xã hội có đến thăm và kể lại hành trình chị Q. vừa mới trải qua để chị Q. có thể cảm nhận được có thể nói cười được như trong buổi sáng hôm nay là một kỳ tích mà không phải ai cũng có được.
Nhau cài răng lược là một trường hợp bệnh khó đối với sản khoa vì trực tiếp đe dọa sức khỏe mẹ bầu và thai. Nhau cài răng lược là từ chung dùng mô tả bệnh cảnh lâm sàng khi một phần hay toàn bộ bánh nhau xâm lấn và không thể tách rời khỏi thành tử cung. Bình thường sau khi sinh, bánh nhau sẽ tự tách rời khỏi thành tử cung và được sổ ra ngoài nhưng khi bị NCRL bánh nhau không thể bong khỏi tử cung và là nguyên nhân gây ra các tình trạng băng huyết sau sanh, rối loạn đông cầm máu.., thậm chí tử vong cho người mẹ.
Theo nghiên cứu tại Khoa Sản A - Bệnh viện Từ Dũ đã được báo cáo tại Hội nghị Việt – Pháp (TP HCM) và Hội nghị Siêu âm sản phụ khoa thế giới (ISOUG – Singapore) năm 2018, những phụ nữ đã mổ lấy thai lần 1, nguy cơ bị nhau cài răng ở lần mang thai tiếp theo tăng 4,5 lần so với người sinh thường; còn mổ lấy thai hai lần trở lên, nguy cơ bị nhau cài răng lược tăng gấp 11,3 lần.
Những phụ nữ đã từng sinh con bằng phương pháp mổ lấy thai có nguy cơ mắc nhau cài răng lược cao hơn những phụ nữ sinh thường do có vết sẹo mổ ở thành tử cung. Ở sản phụ không có vết mổ cũ, nhau tiền đạo kèm nhau cài răng lược chiếm 9,4%, nhưng ở người có một lần mổ lấy thai tần suất là 21,1%, nếu có hai lần mổ lấy thai tỉ lệ này là 47,6%. Tại khoa Sản A - Bệnh viện Từ Dũ, tần suất nhau cài răng lược từ năm 2016 đến 2018 ghi nhận được, ngày càng tăng.