Mạn đàm về chuyện dùng đũa của người phương Đông

Đời sống - Ngày đăng : 10:02, 01/03/2016

(KHPT) Đũa có nguồn gốc ở Trung Quốc, và truyền thống sử dụng đũa có mặt ở Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam. Đũa thường rất thông dụng trong văn hóa ẩm thực của các quốc gia phương Đông này. Đũa cũng hiện diện trong văn hóa ẩm thực Tây Tạng và Nepal. Ở Đông Nam Á, đũa thường được dùng để ăn các món mì. Nguyên liệu làm đũa rất đa dạng như gỗ, tre, kim loại, xương thú, ngà voi, và kể cả nhựa. Người ta đã khai quật được một đôi đũa cổ nằm dưới lòng đất tại di chỉ khảo cổ Meggido ở Israel. Khám phá này đã phát hiện được một ngành thương mại giữa Trung Đông và châu Á. Đôi đũa còn là đồ dùng của nền văn minh Uyghurs của Mông Cổ vào các thế kỷ thứ 6 - 8. Đũa của người Trung Quốc là những đôi đũa dài. Đũa của người Nhật Bản là dạng đũa cỡ trung, chúng thường được làm từ gỗ và phết sơn mài. Đũa của người Hàn Quốc là loại đũa làm bằng thép không gỉ, cỡ trung.

Trong chuyện ăn uống có vô số vấn đề liên quan đến khía cạnh dùng đũa: khi cầm đũa, tránh để chạm phát ra tiếng động ầm ỹ, hoặc tránh thu hút sự chú ý, hoặc không cầm đũa hoa tay múa chân khi nói chuyện. Không được dùng đũa để dịch chuyển chén hoặc đĩa ăn. Không sử dụng đũa đùa nghịch thức ăn. Không dùng đũa để châm, chọc thức ăn, hoặc xé nát thức ăn là các loại rau trong mâm cơm (đặc biệt là kim chi).

Nghệ thuật ứng xử dùng đũa của người Trung Quốc

Trong văn hóa Trung Quốc, ăn uống bằng đũa là một điều rất đỗi bình thường. Thường người ta cầm chén cơm bằng tay trái. Phần gốc đũa đôi lúc được dùng để di chuyển thức ăn từ đĩa sang chén ăn hoặc ngược lại. Gắp thức ăn cho người cao tuổi bằng đũa được xem là một hành vi kính trọng người lớn tuổi. Không được dùng chung đũa để ăn vì hành động này được cho là mất lịch sự và thiếu vệ sinh.

Nghệ thuật ứng xử bằng đũa của người Nhật

Người Nhật luôn sử dụng đĩa ăn riêng của mình để nhận thức ăn và việc gắp thức ăn từ đũa người này sang cho người kia được xem là thiếu tế nhị; hoặc không được phép mang đĩa ăn ngang qua mặt người khác; dịch chuyển xương từ thịt động vật trước mặt người khác bị cho là một hành vi ảnh hưởng đến tang lễ của người Nhật, ngụ ý người đối diện sắp chết! Không nên cắm đũa vào chén cơm, hành động này cũng giống như cắm nhang trong tang lễ của người Nhật. Phần đầu đũa nên đặt trên một cái giá đũa khi không sử dụng đũa nữa. Khi bị thiếu đũa, không nên lấy đôi đũa chung, mà nên xin thêm đũa để lấy phần thức ăn từ trong mâm vào chén của mình. Không nên đặt đũa theo hình chữ thập trên bàn ăn vì nó báo hiệu cho cái chết.

Nghệ thuật ứng xử bằng đũa của người Hàn Quốc

Người Hàn thường phàn nàn về hành vi bất lịch sự khi nhấc chén cơm lên khỏi bàn để ăn, thay vì phải để dưới mặt bàn. Không giống như các nền văn hóa khác, người Hàn Quốc thường sử dụng muỗng để ăn cơm và canh, và đũa cũng được dùng song hành. Phần chuôi đũa không dùng để dịch chuyển thức ăn từ món ăn chung. Khi đặt đũa ăn trên bàn nên đặt đũa ở phía trái của muỗng.

Nghệ thuật ứng xử bằng đũa của người Việt

Cũng giống như người Trung Quốc, người Việt dùng đũa để và cơm vào miệng. Người Việt thường dùng đũa để xới cơm trong đĩa, như cơm chiên, bởi vì cơm Việt Nam thường dẻo. Người Việt thường sử dụng đũa để xào nấu thức ăn. Không nên gắp ngay thức ăn và cho vào miệng, mà trước hết phải đặt nó vào chén, vì người ta cho rằng hành động đấy là thô lỗ, mang tính phàm ăn. Không nên ngậm đũa khi chọn thức ăn. Không nên đặt đũa theo hình chữ V khi ăn sau, nó là dấu hiệu của điềm gở.

Dùng đũa và các vấn đề liên quan đến sức khỏe

Một cuộc nghiên cứu vào năm 2003 đã chỉ ra rằng việc sử dụng đũa có thể làm gia tăng rủi ro về sự viêm khớp xương mãn tính ở tay, dẫn đến sự mỏi cơ, đặc biệt là ở người cao tuổi.

NGUYỄN THANH HẢI