Bệnh lậu ở nam giới nhận biết & điều trị
Y học - Ngày đăng : 10:47, 21/09/2011
Năm 1897 bệnh được Neisser tìm ra, đó là vi khuẩn có hình hạt cà phê xếp thành từng cặp nên còn gọi là song cầu, có chiều dài 1,6 µm, rộng 0,8 µm, trên kính hiển vi, vi khuẩn bắt màu gram âm. Lậu cầu rất yếu khi ra ngoài cơ thể, và chết nhanh ở nhiệt độ thường, ngược lại lậu cầu sống rất mãnh liệt ở môi trường ẩm của cơ thể, cho nên giao hợp vẫn là cách lây bệnh chủ yếu. Tuy nhiên, lậu cầu cũng có thể lây qua vật dụng dùng chung.
Về cơ thể học nam giới, niệu đạo của nam giới tương đối dài hơn nữ giới, vì vậy bệnh lậu ở nam giới biểu hiện rầm rộ hơn. Niệu đạo chia làm 2 phần, gồm niệu đạo trước và niệu đạo sau, được ngăn cách bởi cơ thắt niệu đạo, có chiều dài từ 14 - 16 cm. Niệu đạo trước có nhiều hang, nhiều ngõ ngách, đó là nơi trú ẩn của lậu cầu; niệu đạo sau càng phức tạp hơn, cũng có nhiều ngóc ngách, xuyên qua tuyến tiền liệt, thông với túi tinh, ống dẫn tinh, mào tinh và tinh hoàn. Ngoài ra, còn có tuyến morgagni và tuyến littré cũng thuận lợi cho lậu cầu sinh sôi và phát triển.
Về triệu chứng lâm sàng, lậu ở nam và nữ có khác nhau, do niệu đạo của nam giới dài gấp 5 lần, giai đoạn cấp tính lậu ở nam giới có tính chất rầm rộ, còn ở nữ thì âm thầm dễ bỏ qua, vì thế là nguồn lây nhiễm rất đáng quan tâm.
Thời gian nung bệnh trung bình 3 - 5 ngày, nhưng có thể kéo dài 2 - 3 tuần, thời gian nung bệnh càng ngắn thì bệnh càng nặng và thời gian càng dài bệnh nhẹ hơn, bệnh nhân thấy hơi ngứa, nhồn nhột ở đường tiểu, sau vài giờ thì tiết ra chất dịch trong, sau đó đục dần rồi thành mủ, màu vàng hơi trắng. Tiếp theo đó, hai mép miệng sáo đỏ, sưng nề, khi đi tiểu bệnh nhân có cảm giác tiểu nóng rát, tiểu gắt, tiểu buốt, đau như dao cắt, mủ chảy ngày càng nhiều, trường hợp nặng có thể tiểu ra máu. Toàn thân giai đoạn này bệnh nhân có thể sốt nhẹ, mệt mỏi, đau mình mẩy.
Ở giai đoạn cấp tính nếu không được điều trị hoặc điều trị không hiệu quả, triệu chứng trên cũng giảm dần, nhưng vi khuẩn vẫn còn và chuyển sang giai đoạn mãn tính, vi khuẩn từ niệu đạo trước, xâm nhập sâu dần đến các tuyến và niệu đạo sau, để tiếp tục sinh sôi và phát triển, các triệu chứng trên sẽ mất dần, chỉ còn lại là tiểu ra giọt đục buổi sáng và tăng lên khi lao động nặng, thức khuya, uống rượu bia... Nếu không điều trị hoặc điều trị không hiệu quả, bệnh có thể gây ra biến chứng viêm niệu đạo sau lậu, đây là biến chứng thường gặp và khó điều trị; viêm tuyến littré ở chung quanh ống tiểu khi bị viêm do lậu cầu, có thể làm thành túi mủ, đưa đến viêm mãn tính và trở thành những khối cứng; viêm tuyến cowper gây sưng và cảm giác nặng ở vùng hội âm; viêm tiền liệt tuyến có thể làm thành túi mủ gây tiểu khó, tiểu nhiều lần, nhất là về đêm; viêm tinh hoàn gây sưng và đau, nếu bị cả hai bên có thể dẫn tới vô sinh; viêm túi tinh, ống dẫn tinh, viêm teo hẹp đường tiểu...
Về điều trị, lậu cầu cứ 15 phút phân chia một lần do đó lan nhanh. Vì vậy cần điều trị sớm càng tốt, điều trị đúng thuốc - đủ liều, điều trị cả với người tiếp xúc sinh lý.
Chỉ được kết luận là khỏi bệnh khi cấy hai lần liên tiếp âm tính hoặc không còn tiết dịch niệu đạo với nghiệm pháp kích thích. Thuốc được ưu tiên hàng đầu hiện nay là dùng spectinomycin với tên thương mại là Trobicin hay Kirin dùng 2 g tiêm bắp một liều duy nhất. Trường hợp bệnh mãn tính tiêm liên tiếp 2 ngày. Nếu điều trị đúng thuốc, đủ liều thì triệu chứng tiểu gắt, tiểu buốt, tiểu nhiều lần sẽ giảm nhanh sau 24 - 48 giờ, riêng tiểu ra mủ sẽ hết chậm hơn sau 48 - 72 giờ, các triệu chứng chung sẽ biến mất hoàn toàn sau 5 - 7 ngày.
Về phòng bệnh cho đến nay, phương pháp dùng bao cao su được xem như là phương tiện duy nhất để phòng bệnh lậu, tuy nhiên đó chưa phải là phương pháp đảm bảo tuyệt đối.