Suy nhược thần kinh và suy nhược cơ thể

Y học - Ngày đăng : 20:30, 13/01/2015

Suy nhược thần kinh (SNTK) là tên gọi chung được chẩn đoán sau khi không đủ những triệu chứng chủ yếu để xác định các bệnh rối loạn thần kinh như: lo âu, ám ảnh sợ, xung động ám ảnh (cơn ám ảnh sợ quá mức), các phản ứng với tình trạng stress... Suy nhược cơ thể (SNCT) là cách gọi tương đối phổ biến trong dân chúng khi nói về tình trạng sức khỏe bị suy giảm trong một thời gian dài. Cơ thể yếu hơn trước, ăn không ngon, ngủ ít, không làm được nhiều việc, mau mệt, thần sắc kém, hết hăng hái... Tên gọi SNCT ngày nay không còn phù hợp vì không nêu được bệnh lý cụ thể. Trong khi đó, SNTK là tên gọi chung cho các rối loạn lo âu, trầm cảm, ám ảnh sợ và cơn xung động hành vi vì do lo sợ quá mức, các phản ứng liên quan đến stress, các rối loạn giả bệnh... 

- Stress: từ mức độ nhẹ đến nặng, kéo dài sau sang chấn. Khi bị stress nhẹ, kể cả nặng, mà chúng ta vượt qua được, thì chúng ta đã được “trui rèn” trở nên cứng cáp, can đảm trong cuộc sống. Trường hợp này, stress có lợi. Khi stress nặng hoặc xảy ra nhiều lần mà chúng ta không vượt qua được thì rất dễ dẫn đến các phản ứng trầm cảm trong thời gian ngắn, phản ứng trầm cảm kéo dài hay vừa lo âu vừa trầm cảm...

- Rối loạn lo âu là dạng bệnh gặp nhiều nhất trong nhóm bệnh SNTK. Bệnh nhân tự nhiên có cảm giác lo sợ mà không có nguyên nhân rõ ràng. Thực tế là số người đi khám bác sĩ vì lo âu ngày một gia tăng. Tuy nhiên, không phải ai cũng đi đúng chuyên khoa tâm thần. Vì một số bệnh nhân cho là bệnh thần kinh nên thường khám bác sĩ chuyên khoa thần kinh trước. Chúng ta nên nhớ thần kinh và tâm thần là hai chuyên khoa hoàn toàn khác nhau. Các rối loạn lo âu gồm nhiều loại khác nhau như: lo âu lan tỏa, cơn hoảng loạn, lo âu và trầm cảm hỗn hợp... Nếu các triệu chứng lo âu hiện diện cùng lúc với các triệu chứng trầm cảm thì các bác sĩ chuyên khoa tâm thần có khuynh hướng chẩn đoán là trầm cảm. Như vậy, có thể hiểu SNTK còn có cả trầm cảm.

- Trầm cảm: được biểu hiện bằng các triệu chứng buồn chán, không còn quan tâm hứng thú, mất ngủ, bứt rứt hoặc chậm rề rà, thiếu hụt năng lượng để làm việc, cảm thấy vô dụng, có lỗi và hay nghĩ tới cái chết... Trầm cảm có thể biểu hiện triệu chứng ở từng lúc hay thời gian khác nhau, hoặc sau một giai đoạn rối loạn tâm thần khác. Có người chỉ xuất hiện một cơn trầm cảm, mức độ có cả nặng và trung bình. Cơn trầm cảm có tiêu chuẩn chẩn đoán rất rõ ràng và có cả nguy cơ tự tử.

- Bệnh rối loạn thực thể hóa, khi bị lo âu kéo dài, chữa không hết, xuất hiện các triệu chứng đau “không cụ thể” ở các cơ quan trong cơ thể, nhiều nhất là đau tim vùng trước ngực, đau dạ dày vùng thượng vị, thậm chí “đau giả như có bệnh như thiệt”. Lúc này bác sĩ cho làm các xét nghiệm như: chụp X quang, CT-scanner, MRI, nội soi (kể cả nội soi hiện đại) cũng không phát hiện tổn thương đặc hiệu. Đây là bệnh “rối loạn thực thể hóa”, cũng là một bệnh thuộc lĩnh vực SNTK.

Cần làm gì khi bị SNTK?

Khi nghi ngờ có biểu hiện SNTK, bệnh nhân nên đến khám bệnh ở các bệnh viện tâm thần, khoa tâm thần trong các bệnh viện, các phòng khám tâm thần quận huyện. Trước kia Bệnh viện tâm thần TP.HCM và các bệnh viện tâm thần khác là những nơi chữa trị cho những bệnh nhân tâm thần phân liệt mà chúng ta hay gọi là bệnh “điên” là chính. Nhưng hiện nay, các bệnh viện này đều chữa trị cho tất cả các dạng bệnh tâm thần khác. Một điều được ghi nhận là số lượng bệnh nhân bị các rối loạn SNTK nhiều hơn loạn thần. Bên cạnh đó, kinh nghiệm phát hiện bệnh của các bác sĩ chuyên khoa tâm thần ngày càng nhiều và các loại thuốc chuyên trị cũng đủ đáp ứng. Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể đến tư vấn tại các bệnh viện tâm thần. Khi dùng thuốc bệnh nhân cần theo đúng toa bác sĩ. Không tự uống thuốc, không nghe theo bệnh nhân khác, vì một số thuốc chữa SNTK có khả năng gây nghiện. Bệnh nhân nên chú ý lời dặn của bác sĩ và báo ngay bác sĩ nếu có biểu hiện bất thường do tác dụng phụ của thuốc hay do không “hạp thuốc”. 

BS. PHẠM VĂN TRỤ