Giới khoa học Việt Nam quan tâm: Sắp có thay đổi lớn trong tổ chức nhiệm vụ KHCN cấp quốc gia

Anh Thư| 13/02/2023 08:12

Liên tiếp trong nững ngày vừa qua, tại Hà Nội và TP.HCM, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội thảo “Đổi mới quy định quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia”, nhằm trao đổi, thảo luận, lấy ý kiến rộng rãi về các nội dung thay đổi lớn trong dự thảo thông tư liên quan. Vấn đề này đang được hầu hết các nhà khoa học Việt Nam đặc biệt quan tâm.

Có 8 định hướng đổi mới mang tính đột phá

Ông Nguyễn Nam Hải, Vụ trưởng Vụ kế hoạch - Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, có 8 định hướng đổi mới: Nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước đầu tư cho nhiệm vụ KHCN; đơn giản hoá về thủ tục; khuyến khích doanh nghiệp tham gia phối hợp thực hiện; tăng cường công khai, minh bạch, bảo đảm liêm chính học thuật; tăng cường ứng dụng CNTT, sử dụng cơ sở dữ liệu (CSDL) đã hình thành và tạo ra CSDL theo  thời gian thực; chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học; tạo điều kiện cho khoán chi; tăng cường hậu kiểm.

Về tuyển chọn, giao trực tiếp tổ chức, cá nhân chủ trì, quy định các phương thức tuyển chọn, giao trực tiếp: (1) Phương thức trực tiếp; (2) Phương thức trực tuyến; (3) Phương thức trực tiếp kết hợp với trực tuyến; (4) Các nhiệm vụ chứa bí mật nhà nước được tuyển chọn, giao trực tiếp theo phương thức trực tiếp và tuân thủ các quy định về bảo vệ bí mật nhà nước; điều chỉnh thời gian nộp hồ sơ xuống còn 30 ngày để đẩy nhanh tiến độ triển khai các nội dung xét duyệt; quy định về thẩm định 2 phiên; bỏ quy định có báo cáo tài chính đối với loại hình nhiệm vụ như đề tài, đề án được tài trợ 100% từ ngân sách nhà nước; bổ sung quy định về xếp thứ tự ưu tiên khi nhiều hồ sơ bằng điểm nhau, đơn vị đề xuất ý tưởng sẽ được xem xét cộng 10% số điểm khi điểm trung bình của đơn vị đó đạt 70 điểm; bổ sung trường hợp vi phạm khi không thực hiện trách nhiệm báo cáo kết quả ứng dụng theo quy định tại Thông tư 14/2014/TT-BKHCN. Bỏ quy định treo 2 năm không được xét tuyển chọn nếu có nhiệm vụ trước đó bị kết luận không đạt.

Hội thảo trao đổi những vấn đề đang được các nhà khoa học rất quan tâm. Ảnh: A.T

Ngoài ra còn bổ sung quy định không cho phép là thành viên của đơn vị phối hợp thực hiện nhiệm vụ tham gia hội đồng. Bỏ quy định đơn vị đăng ký chủ trì thực hiện nhiệm vụ tham gia phiên họp hội đồng. Bổ sung việc gửi “Câu hỏi” để giải trình sau phiếu nhận xét trước phiên họp hội đồng.

TS Nguyễn Thúy Kiều Tiên, Viện lúa Đồng bằng sông Cửu Long, người có hơn 20 năm làm khoa học, nói về những khó khăn trong việc mua sắm vật tư phục vụ nghiên cứu.Theo quy định, việc dự toán kinh phí và đấu thầu chọn nhà cung cấp thực hiện tại thời điểm nghiên cứu. Tuy nhiên quá trình làm đề tài kéo dài 3 - 5 năm, đơn giá các vật tư biến động theo thị trường. Trường hợp giá vật tư giảm thì số tiền dư ra được hoàn trả lại nhà nước. Thế nhưng khi giá vật tư tăng cao hơn dự toán ban đầu, ngân sách lại không cấp thêm. Đơn vị chủ trì đề tài phải bỏ tiền hoặc xoay xở kinh phí bằng nhiều cách để không bị ảnh hưởng tiến độ. Vì vậy, việc dự toán kinh phí mua sắm vật tư, cần điều chỉnh hàng năm theo biến động để thuận lợi cho nhà khoa học.

Theo TS Nguyễn Đăng Quân, Giám đốc Trung tâm Công nghệ Sinh học TP.HCM, Thông tư 04/2015 cho phép cơ quan chủ trì đề tài được điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu, danh mục vật tư, hóa chất miễn không làm tăng tổng kinh phí thực hiện nhiệm vụ. Tuy nhiên, ông cho rằng theo các quy định mới cơ quan chủ trì phải thông qua ý kiến đơn vị quản lý cấp trên. Trong quá trình nghiên cứu thường xuyên thay đổi vật tư hóa chất do thực tế phát sinh. Nếu cứng nhắc trong phê duyệt danh mục mua sắm sau đó khó điều chỉnh sẽ khó khăn cho người làm nghiên cứu. Ông đề xuất cần xem xét nghiên cứu mang tính đặc thù vốn có nhiều thay đổi trong quá trình thực hiện đề tài, để tạo thuận lợi cho nhà khoa học.

Những hành lang pháp lý quan trọng cho KHCN

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết, đây là các thông tư cơ bản, quy định hành lang pháp lý quan trọng cho việc triển khai các nhiệm vụ, chương trình KHCN cấp quốc gia cho cả giai đoạn tới. Do đó, Bộ KHCN rất mong muốn nhận được góp ý của các nhà khoa học, từ khâu xác định nhiệm vụ, tổ chức đặt hàng, tuyển chọn và xét chọn, kiểm tra trong quá trình thực hiện đến khâu đánh giá nghiệm thu cuối cùng nhiệm vụ KHCN.

Bộ trưởng đề nghị tập trung vào 3 nội dung chính của các sửa đổi lần này là: nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước đầu tư cho nhiệm vụ KHCN, đồng thời, chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học, tạo điều kiện cho khoán chi và tăng cường hậu kiểm trong quản lý nhiệm vụ KHCN; tạo điều kiện đơn giản hoá về thủ tục thực hiện cho các bên tham gia, khuyến khích doanh nghiệp tham gia phối hợp thực hiện cùng các viện, trường, tăng cường công khai, minh bạch, bảo đảm liêm chính học thuật; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng cơ sở dữ liệu đã hình thành và tạo ra cơ sở dữ liệu theo thời gian thực.

Đông đảo các nhà khoa học đã tham dự hội thảo để đóng góp ý kiến cho những quy định mới về KHCN. Ảnh: A.T

Được biết, đến nay, Bộ KHCN đã cơ bản hoàn thiện việc tái cơ cấu các chương trình KHCN quốc gia giai đoạn 2021-2025 định hướng đến năm 2030, bám sát Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030. Bộ KHCN cũng đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 16 chương trình KHCN quốc gia, gồm 2 chương trình thực hiện dưới hình thức nhiệm vụ KHCN đặc biệt. Bộ đã phê duyệt 17 chương trình KHCN quốc gia giai đoạn 2021-2025 và 2021-2030. Các ban chủ nhiệm và khung chương trình cũng đã cơ bản được thành lập và phê duyệt.

Song hành với đó, Bộ đã phối hợp với các bộ, ban, ngành liên quan nghiên cứu sửa đổi, hoàn thiện dự thảo 5 thông tư gồm: Thông tư quy định trình tự, thủ tục xác định nhiệm vụ KHCN cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước; Thông tư quy định tuyển chọn, giao trực tiếp tổ chức và cá nhân thực hiện nhiệm vụ KHCN cấp quốc gia sử dụng ngân sách; Thông tư quy định việc kiểm tra, đánh giá, điều chỉnh và chấm dứt hợp đồng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ KHCN cấp quốc gia; Thông tư quy định việc đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện nhiệm vụ KHCN cấp quốc gia; Thông tư hướng dẫn một số nội dung về xây dựng dự toán thực hiện nhiệm vụ KHCN có sử dụng ngân sách nhà nước.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Giới khoa học Việt Nam quan tâm: Sắp có thay đổi lớn trong tổ chức nhiệm vụ KHCN cấp quốc gia
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO